Zowel beginners als ervaren aquariumbezitters maken vaak een grote fout waardoor de vissen in hun aquarium gestrest raken. Ze geven hun nieuwe filters aan het einde van het indraaien een grondige schoonmaakbeurt. Of ze maken hun filters één keer per maand grondig schoon. En hun water wordt dan erg troebel en ze krijgen ammoniakpieken.
Een grondig gereinigd aquariumfilter is hetzelfde als een nieuw aquariumfilter, het moet enkele weken indraaien. En normaal gesproken duurt het maanden zonder schoonmaken voordat een schoon filter kristalhelder water geeft. In een aquarium is bruine smurrie over het algemeen goed, niet slecht.
“Nuttige bacteriën zijn niet mooi!”
Dit is lang en saai. Lees alleen verder als je net als de auteur een echte nerd bent. De volgende discussie is gelaagd en heeft de neiging zich steeds ingewikkelder te herhalen.
Het probleem met filterreiniging verder uitgediept
Velen in de hobby maken hun filters één keer per maand grondig schoon, omdat ze denken dat de “bruine smurrie” visuitwerpselen zijn. Vervolgens komen diezelfde hobbyisten op sociale media om zich af te vragen waarom hun aquarium altijd troebel is.
Het verrassende is dat wanneer ze worden geïnformeerd over de reden waarom hun aquaria troebel zijn, ze bijna altijd zeggen dat ze het niet geloven en dat ze door zullen gaan met het schoonmaken van hun filters, omdat ze zich gewoon erg ongemakkelijk voelen bij bruine smurrie. Ahh, de kracht van onze “reinheid ligt naast godsvrucht” opvoeding.
Testen
Er werden meerdere herhaalde wetenschappelijke experimenten met controles uitgevoerd. In deze onderzoeken werd gekeken naar het reinigen van sponsfilters. Zij stelden vast dat:
- Door een nieuw opgestart (maanden) sponsfilter schoon te maken onder STROMEND ongechloreerd bronwater OF STROMEND chloorwater werden vrijwel alle nuttige bacteriën verwijderd
- Door een pas geïnstalleerd (maanden) sponsfilter schoon te maken door een of twee keer ZEER LICHT heen en weer te zwaaien in een emmer ongechloreerd bronwater OF gechloreerd water, bleven aanzienlijke hoeveelheden nuttige bacteriën in het filter achter.
- Door een LANG DRAAIEND (jaren) sponsfilter onder stromend ongechloreerd bronwater OF gechloreerd water te reinigen, bleven aanzienlijke hoeveelheden nuttige bacteriën in het filter achter.
Je wilt dus nooit een relatief nieuw filtermedium reinigen in stromend leidingwater, punt uit. Je kunt ammoniakpieken krijgen. En je wil de filtermedia slechts gedeeltelijk reinigen en niet grondig reinigen. Grondig reinigen kan ammoniakpieken veroorzaken. Als het filter al lang in gebruik is, kan het vaak worden gereinigd met weinig effect op de filtratiecapaciteit.
De tests die tot deze conclusies hebben geleid, worden weergegeven in de volgende link:
6.8.1. Test van filter reiniging
Analyse
De beste manier om over deze situatie na te denken is door te beseffen dat visuitwerpselen en niet opgegeten voedsel MOETEN worden afgebroken door een groot aantal zogenaamde “heterotrofe” bacteriën (dat wil zeggen “normale” bacteriën die koolhydraten en eiwitten eten). De beslissing voor de hobbyist is of hij wil dat de bacterie aanwezig is als troebel water of dat hij wil dat deze bacterie als bruine smurrie in het filtermateriaal aanwezig is. De keuze is aan hen.
Merk op dat er een mythe bestaat dat de oppervlakken van het substraat, de rotsen en de ornamenten in een aquarium aanzienlijke kolonies nuttige bacteriën bevatten. Tenzij je een ondergrindfilter hebt, is dit een mythe.
Het substraat, de rotsen en de ornamenten hebben geen “turbulente”, snelle waterstroom over zich heen. “Turbulente”, snelle waterstroom is een absolute vereiste voor de groei van aanzienlijke aantallen nuttige bacteriën. Dit zou uiteraard veranderen als men een wavemaker op het substraat zou richten om een snelle stroming over het substraat te creëren.
Biofilms en bruine smurrie
Van de leverancier van Poret-schuim (Swiss Tropicals)
“Het bruine filterslib in een filter is voor het grootste deel levend en niet louter afval. Het verwijderen van deze smurrie doet meer kwaad dan goed. Het doel van de filtermedia is niet om deeltjes uit het water te filteren zoals vaak wordt aangenomen. De media dienen als habitat voor een breed scala aan micro-organismen, waaronder bacteriën, archaea, wormen, ciliaten, flagellaten en vele andere. Deze micro-organismen leven in een gemeenschap die gebaseerd is op biofilms. De biofilms worden gemaakt door bacteriën die extracellulaire polymere substantie (EPS) afscheiden, die vaak “slijm” wordt genoemd. De gemeenschap vormt een bioreactor die het afval verwerkt en omzet in voedsel en energie voor haar leden, en uiteindelijk in organische of anorganische producten die vervolgens door planten worden gebruikt, verdampen of worden verwijderd door waterverversing. Het kost een aanzienlijke hoeveelheid tijd om deze “filtergemeenschap” op te zetten; Daarom is het heel belangrijk om het niet te verstoren, tenzij het absoluut noodzakelijk is.”
Dit is waarschijnlijk de meest intelligente uitspraak die een leverancier van aquariumproducten ooit heeft gedaan.
Biofilm is de dunne laag die wordt blootgesteld aan de stroming van het water en de biofiltratie uitvoert. Wat velen over het hoofd zien is dat deze biofilm zich net zo gemakkelijk vormt op het oppervlak van bruine smurrie als op het oppervlak van de biomedia. Dit kan het beste worden geïllustreerd met een dwarsdoorsnede van een enkele urethaanschuimcel met een diameter van ongeveer 0,030 inch (30 ppi) in een typisch aquariumfilter in de loop der tijd:
Dit illustreert hoe de bioactiviteit van de nuttige bacteriën toeneemt. De rode lijnen (biofilm) zijn de ENIGE gebieden waar er gunstige bacteriële activiteit is. Het is niet het volume van de bruine “smurrie” maar eerder het oppervlak dat belangrijk is. Na 6 maanden heeft de bruine “smurrie” genoeg volume om de stroming te stoppen en de biofiltratie te stoppen.
Het concept dat nuttige bacteriën zich in de bruine smurrie in filters bevinden is niet alleen bewezen door de grondige reinigingstest hierboven, er zijn ook andere ondersteunende gegevens:
- Diana Walstad gaat in op de werking van nuttige bacteriën in haar boek “The Ecology of the Planted Aquarium”. Ze vertelt uitgebreid over de opbouw van de biofilms met een groot aantal referenties.
- Bij het starten van een aquarium is iedereen het erover eens dat het beste ‘zaadje’ is om een vuil, bestaand sponsfilter in wat water te persen. De resulterende bruine soep kan binnen enkele dagen een ingedraaid aquarium opleveren. Dit is dus duidelijk waar de nuttige bacteriën zich bevinden.
- K1-gefluïdiseerde bed filters werken uitstekend bij het kristalhelder houden van water en het minimaliseren van ammoniak- en nitrietmetingen. Dat doen ze pas als ze twee tot vier maanden aan het indraaien zijn en in de K1-media een bruine, filmachtige massa opbouwen. Deze bruine “smurrie” is de reden dat K1 wervelbedfilters zo goed werken.
Nu zullen er veel sceptici zijn die zullen zeggen dat de bruine smurrie uit het aquarium moet worden gehouden en dat deze test niet correct was. Ik probeer anekdotisch bewijs te vermijden, maar twee reacties op deze website springen eruit:
“Ik wil graag zeggen dat uw gedeelte over filtratie uitstekend is. Ik houd al vissen sinds ik 7 jaar oud was en de afgelopen 6 jaar heb ik Afrikaanse cichliden gehouden en gekweekt. Mijn zoon heeft een gezelschapsaquarium in zijn kamer. Toen ik uw artikel las over “overmatig reinigen van filters” , klikte er iets voor mij. Hoe gênant ik het ook vind om te zeggen, ik vergeet vaak het aquarium van mijn zoon, waarin Tetra’s en Sumatranen zitten. Als ik zeg: vergeet, bedoel ik dat ik er niet constant mijn handen in heb. Zonder het te beseffen was ik mijn eigen “test” en de resultaten aan het uitvoeren. Ik merkte dat het aquarium van mijn zoon altijd glashelder was, maar toch altijd het “vuilste” filter had met VEEL “bruin slib”. Zijn vissen waren zeer gezond en kregen NOOIT ziektes. Lang verhaal kort, ik doe nu mijn best om mijn filters met rust te laten en het verschil is verbazingwekkend.”
Een andere soortgelijke opmerking was:
“Deze site is een nachtmerrie. Elke keer als ik denk dat ik een paar minuten ga spenderen aan het lezen van een artikel, kijk ik op en realiseer ik me dat ik het einde van mijn lunchpauze van een uur nader en dat ik nog niets heb gegeten. Ik heb een aquarium van 200 liter en ging onlangs door een fase van “Waarom is het vies? Ik moet mijn filter schoonmaken”, waardoor het alleen maar vuiler werd. Ondertussen staat er in mijn dochters kamer een 20L Endler aquarium dat brandschoon is en kristalhelder water heeft dat ik min of meer negeer, behalve het periodiek verversen van water of af en toe een test. Ik heb zo veel momenten gehad die ik “eureka!” momenten zal noemen, waar iets gewoon klikte, dus heel erg bedankt voor al je tijd en moeite in het verwoorden van deze informatie. Het was een echte eye-opener en ik hoop dat het zal leiden tot veel vissen, zowel huidige als toekomstige, met een veel hogere kwaliteit van leven!”
De grootste mythe over filtratie is dat je een schoon filter nodig hebt om het filter effectief te laten zijn. Precies het tegenovergestelde is waar. Hoe vuiler het filtermedium, hoe beter de filtratie. De bruine smurrie in een filter bestaat uit veel verschillende soorten zeer nuttige organismen, waaronder zogenaamde “nuttige bacteriën”. Het onderstaande filter filterde een aquarium met perfecte waterwaarden en enkele zeer gezonde vissen. Het was geen “nitraatfabriek” en ook geen spuwer van ziekteverwekkers.
Nu zal het niveau van deze bruine smurrie variëren, afhankelijk van de hoeveelheid biofiltratie. Ik filter heel sterk. Ik heb enorme hoeveelheden biofiltratie. Op het K1-medium in mijn wervelbedden zit een dun laagje lichtbruine “smurrie” en dat is alles. Het bereikt nooit het niveau dat je ziet in de K1 hierboven. Het schuim in mijn FX6-filters vult NOOIT met bruine smurrie. Het is glad, wat erop wijst dat er een biofilm op het schuim aanwezig is. Maar het is niet bruin. Het ziet er schoon uit, zelfs na een jaar gebruik. Ik maak mijn filters NOOIT schoon.
Ben Ochart heeft een groot, zwaarbezet aquarium dat zwaar wordt gefilterd met zowel een FX6 als een met schuim gevulde sump. Zijn water is kristalhelder. Hij verwijderde de FX6 na zes maanden. Het schuim in de bakjes en het schuim rondom de bakjes leek “brandschoon”. In werkelijkheid was het schuim ongetwijfeld bedekt met een helder slijm van nuttige bacteriën. Dit is het absolute ideaal voor elk aquarium.
Verdere gegevens
De tests die tot deze conclusies hebben geleid, worden weergegeven in de volgende link:
6.8.1. Test van filter reiniging
Klik op deze links voor meer informatie over dit complexe, weinig begrepen onderwerp:
6.2. Biofiltratie
6.2.1 Detritus uitgelegd
6.2.2. Bruine smurrie in het filter
6.2.3. Troebel water
Startpagina Aquariumscience
Bron: Aquariumscience.org – David Bogert
De auteur, David Bogert, is een gediplomeerd chemicus, iets wat alleen nuttig is in de secties over chemicaliën zoals conditioners en meststoffen. Hij heeft zo’n 43 patenten, grotendeels op het gebied van medische hulpmiddelen, wat alleen helpt bij sommige doe-het-zelf-ontwerpen. Maar hij heeft ook een groot deel van zijn leven als wetenschappelijk onderzoeker gewerkt aan literatuuronderzoek, gegevensanalyse, statistiek en een weinig begrepen vakgebied dat ‘ontwerp van experimenten’ wordt genoemd. Deze ervaring is zeer van toepassing op ALLE wetenschap over het houden van vissen. De auteur houdt al meer dan 54 jaar allerlei soorten aquaria en allerlei soorten vissen. Hij heeft momenteel tien grote en veel kleine aquaria. Maar merk op dat hij geen “expert” is in alle aspecten van het houden van aquaria. De ecologie van een aquarium is veel te complex voor iemand om een echte “expert” te zijn in alle verschillende aspecten. Men kan alleen in de tijdschriften en boeken zoeken naar relevant onderzoek in elk afzonderlijk onderwerp.
