5.2. Veilige ammoniak waarden

We gaan dit artikel voorzien van een waarschuwing:

Het ammoniakgehalte volgens de API-test moet altijd 0,25 of lager zijn, niet omdat ammoniak zo giftig is, maar eerder omdat ammoniak duidt op een slechte biofiltratie die vissen doodt door overtollige bacteriën in het water.

Als iemand een nieuw aquarium heeft dat jonger is dan vier maanden en men ziet een toename van ammoniak boven 0,25 ppm volgens de vloeistoftesten zoals API, dan is dit over het algemeen niets om je zorgen over te maken. Willekeurige ammoniakpieken gebeuren de hele tijd met nieuwe aquariumopstellingen. Maar als de toename er een week later nog steeds is, is er iets mis met de biofiltratie van het aquarium en moet dit worden aangepakt. Ga naar deze link om dit beter te begrijpen:

5.2.3. Ammoniak pieken

Ammoniak in het aquarium

Vissen scheiden ammoniakgas uit via het kieuwmembraan om zich te ontdoen van stikstofhoudend afval. “Ammoniak” in water bestaat in twee vormen: niet-geïoniseerd ammoniakgas opgelost in water (NH₃) en ammoniumionen (NH₄⁺). Niet-geïoniseerde gasvormige ammoniak is giftig voor vissen bij zeer lage niveaus, terwijl geïoniseerde ammonium relatief onschadelijk is. De verhouding van de twee soorten ammoniak in water is direct gerelateerd aan de pH en temperatuur van het water. Naarmate de pH daalt, neemt ook het deel van de ammoniak af dat zich in de giftige, niet-geïoniseerde gasvorm bevindt.

De populaire API-test meet ZOWEL het ammoniakgas als het ammoniumion. Dit wordt “totaal ammoniakstikstof” genoemd, TAN of ammoniak+ammonium. Men moet dus naar de pH van het water kijken wanneer men probeert de toxiciteit van ammoniak te bepalen, zoals gemeten door de API-test. De toxiciteit van totaal ammoniak is tien keer groter bij een pH van 8,0 dan bij een pH van 7,0. Deze relatie is de bron van veel verwarring in de hobby. Keer op keer hoor je “ammoniak doodt bij iets meer dan 1 ppm“. En dit is gewoon niet waar ALS men het heeft over de API ammoniak+ammonium testresultaten.

Toxiciteit van ammoniak

De meest nauwkeurige manier om de toxiciteit van ammoniak te illustreren, is een grafiek die is afgeleid van de ammoniaktoxiciteitskaart van de Universiteit van Florida (publicatie #FA16, “Ammonia in Aquatic Systems”, Ruth Francis-Floyd).

Zoek eerst de pH van het aquarium om de ammoniak- en ammoniumgehalten op deze kaart te lezen. Zoek vervolgens die pH in de linkerkolom. Lees over de niveaus die de API-ammoniak + -ammoniumtests zullen laten zien. Groen is het “Alert” -niveau waar meer testen nodig is. Geel is het “Alarm”-niveau waarop men een 50%-waterverversing moet uitvoeren. En “Giftig” is het niveau waarop men op zijn minst een 75% waterverversing moet doen. Merk op dat veel van deze niveaus het aquariumwater moeten verdunnen met 9 delen gedestilleerd water. Test het verdunde water. Vermenigvuldig de resultaten met tien en je hebt de niveaus in het aquarium.

Deze cijfers zullen de meeste hobbyisten choqueren, maar deze cijfers worden bevestigd door veel onderzoeksdocumenten van veel universiteiten, dus ze zijn solide. Merk op dat dit ook per Seachem is, waarvan veel hobbyisten denken dat het de meest deskundige leverancier ter wereld is.

Dat gezegd hebbende, MOET men ammoniak+ammonium op het “ondetecteerbare niveau” houden, niet vanwege ammoniak+ammoniumtoxiciteit, maar eerder omdat het een indicator is van de gezondheid van het aquarium. Merk op dat de API ammoniak + ammonium-test 0,25 ppm (zeer lichtgroen) zal meten, zelfs met gedestilleerd water.

Dus “niet-detecteerbaar niveau” betekent eigenlijk gelijk aan of minder dan 0,25 ammoniak+ammonium zoals gemeten door de API-test. Een aquarium met ammoniak+ammonium op een “ondetecteerbaar niveau” is waarschijnlijk een gezond aquarium met een laag aantal bacteriën. Een laag aantal bacteriën is altijd het belangrijkste doel in aquariumwater. Een laag ammoniak+ammoniumgehalte en een laag aantal bacteriën gaan doorgaans hand in hand in elk gevestigd aquarium.

Deze toxiciteit van ammoniak+ammonium wordt ondersteund door een groot aantal referenties van aquacultuurkwekers. Ze kweken vis voor winst en zieke of dode vissen zijn niet winstgevend. Dus hun onderzoek is meestal erg nauwkeurig. Dit onderzoek is terug te vinden via de volgende link:

5.2.1. Ammoniakvergiftiging in de diepte

Ammoniak Mythen

Er zijn enkele algemene misvattingen over ammoniak + ammoniumvergiftiging. Een daarvan is dat een defecte automatische visvoerautomaat een stel vissen heeft gedood door ammoniak+ammoniumvergiftiging. Het was niet de ammoniak+ammonium van het overtollige voedsel dat de vissen doodde. Het waren de bacteriën en de bacteriële gifstoffen geproduceerd door het rottende voedsel die de vissen doodden.

Veel voorkomende bacteriën (Streptokokken en Clostridium om er twee te noemen) produceren gifstoffen. Deze bacteriën kunnen zich razendsnel voortplanten. Wanneer een mens bedorven vlees eet en sterft, komt de dood niet door de ammoniak, maar door bacteriën en bacteriële gifstoffen. Het overtollige voedsel rot en produceert de bacteriën en de bacteriële toxines. Hetzelfde geldt voor wanneer een vis sterft en uiteenvalt in een aquarium.

Velen denken dat ammoniaktoxiciteit zich manifesteert door rode vlekken op de huid. Dit is niet waar. Het eerste teken van een hoog ammoniakgehalte is het gek rondscharrelen van de vissen rond het aquarium. De vissen voelen de hoge ammoniak en proberen wanhopig uit het slechte water te komen. Bij zeer hoge ammoniakgehaltes beginnen de inwendige organen te bloeden en is er een donkere kastanjebruine vlek in de buik te zien. Alleen ZEER hoge niveaus van ammoniak resulteren in rode vlekken op de huid. De meeste rode vlekken op de huid zijn bacteriële hemorragische septikemie, geen ammoniakvergiftiging.

Ammoniak verder uitgediept

Er zijn enkele aquarium hobbyisten die geïnteresseerd zijn om diep in de wetenschap en de berekeningen achter alle aspecten van de hobby te duiken. Voor degenen die daartoe geneigd zijn, is het volgende van belang:

5.2.1. Ammoniak in de Diepte

5.2.3. Ammoniak pieken

Vertaald in het nederlands door : Joost Abrahams

Startpagina Aquariumscience

Bron: Aquariumscience.org – David Bogert