1.1.12. Hoe vis te laten gedijen

Er was wat aquariumadvies op Facebook van ene Sean Dwyer waarvan ik denk dat het uitstekend was:

• “Veel plezier
• Let op het gedrag van je vissen, zodat je kunt zien of er iets niet klopt
• Maak je niet druk en overdrijf niets.

De hobby leuk houden is het allerbelangrijkste. Als je geen plezier hebt in wat je doet, zullen de vissen meer lijden dan het vergeten van een waterverversing.”

Goed advies!

Het simpele feit is dat Moeder Natuur erg vergevingsgezind en erg flexibel is. Men kan een aquarium opzetten, wat water en wat vissen toevoegen en vanaf het begin zeer succesvol zijn. Er is maar één “regel”:

Als je water chloor bevat, moet je het water conditioneren om het chloor te verwijderen

Verder zijn er GEEN “regels” of “eisen”.

Vis laten gedijen

Maar alle hobbyisten willen hun vissen gezond en “bloeiend” maken. Vijf parameters zijn essentieel om dat te bereiken.

Voor vissen om te “gedijen”:

• Heb een uitstekende biofiltratie met veel filtermedia oppervlakte
• Voer heel licht (één keer per dag een oogbal aan droogvoer)
• Voer Voedsel met een eiwitgehalte van meer dan 45% op droge basis
• Zorg voor een goede beluchting van het water
• Maak het filter niet vaak schoon terwijl er veel bruine smurrie achterblijft

Merk op dat deze vijf dingen samen kristalhelder water zouden moeten opleveren. Kristalhelder water heeft een zeer laag aantal bacteriën in het water. Kristalhelder water duidt op omstandigheden waarin vissen zeer gezond zullen zijn.

Laten we deze items in een tabel stoppen en ze scoren, waarbij nul niet aanwezig betekent en tien zeer goed onderhouden is.

Als je totaalscore is:

• 15 overweeg alleen zeer tolerante vissen (gewone goudvis, zebradanios, betta’s)
• 25 is goed voor een startersgemeenschapsaquarium (barbs, platies, zwaarddragers, goerami’s, regenboogvissen, meervallen)
• 35 overweeg goudvissen, rasbora’s, Midden-Amerikaanse cichliden, Amazonevissen (potloodvissen, corydoras, zilveren dollars, maanvissen, de meeste tetra’s, enz.) of Afrikaanse cichliden (mbuna, haps, peacocks, enz.)
• 45 geschikt voor zwarte watervissen zoals neons, rummy nose tetras, discus, rammen, Oscars, severums, modderkruipers en glasmeervallen.

Het cumulatieve karakter van deze richtlijnen heeft geleid tot zaken als “Ik ken iemand met Afrikaanse cichliden en alleen een hang-on-back filter”. Ja, als al het andere perfect is, kan men Afrikaanse cichliden houden met hang-on-back filters (deze filters zijn notoir slecht in biofiltratie). Probeer het gewoon niet met een Oscar. De Oscar sterft meestal door Gaten Ziekte met een hang-on-back-filter als het enige filter.

Dit zijn slechts grove richtlijnen en verre van “regels”. Ze worden de hele tijd behoorlijk met succes geschonden. We gaan in op elk punt in de onderstaande discussie.

Heb een uitstekende biofiltratie met veel filtermedia oppervlakte

Biofiltratie is afhankelijk van iets dat “effectief oppervlak” wordt genoemd. Het is het aantal vierkante meter oppervlakte beschikbaar op filtermedia waar nuttige bacteriën kunnen groeien. Merk op dat als het gaat om de media in een filter de “EFFECTIEF oppervlakte” is vaak veel kleiner dan de geadverteerde oppervlakte … VEEL minder.

Patroon filters, zowel intern in de tank als de hang-on-back varianten, zijn over het algemeen zeer slechte filters met zeer kleine effectieve oppervlakken. Sponsfilter, ondergrindfilter, potfilter en bioloog hebben een redelijk tot zeer goed effectief oppervlak.

Dit is de belangrijkste van de vijf variabelen. Goede biofiltratie kan veel andere tekortkomingen verhelpen.

Voer heel licht (één keer per dag een oogbal aan droogvoer)

Beginners volgen vaak de aanwijzingen op de verpakking: “Driemaal daags voeren wat de vissen in vijf minuten opeten”. Dit is VEEL te veel eten. Een veel betere richtlijn is om droog commercieel visvoer te voeren in een hoeveelheid die gelijk is aan het volume van één oogbol per vis eenmaal per dag. Als je zes vissen hebt, is dat zes oogballen aan visvoer.

Voer Voedsel met een eiwitgehalte van meer dan 45% op droge basis

Eiwitarm voer levert niet direct ongezonde vis op. Het effect is eerder indirect, via een lange reeks causale effecten:

• Een eiwitarme voeding heeft een hoog koolhydraatgehalte
• Koolhydraten worden slechts 50% verteerd door de vissen
• De onverteerde koolhydraten creëren opgeloste organische verbindingen (DOC’s) met een hoge koolstof-stikstofverhouding
• Pathogene bacteriën en andere pathogene organismen vermenigvuldigen zich met hoge koolstof-stikstofverhoudingen
• De wildgroei van deze organismen in de waterkolom resulteert in “dof” of zelfs licht melkachtig water
• Deze bacteriën en andere organismen in de waterkolom vallen de vissen aan.

Nu wil iedereen weten wat eiwitarm voedsel definieert. Ik haal de grens bij 45% voor droog commercieel visvoer. Maar het niveau van “45%-eiwit” is volkomen willekeurig. In werkelijkheid is er een continuüm tussen 30% en 60%. Een gehalte aan 42%-eiwit in het droge commerciële visvoer zal niet “ideaal” zijn, maar het zal ook niet zo slecht zijn. De sleutel is de helderheid van het water. Geeft het 42% eiwitvoer kristalhelder water? Of geeft hij “dof” water of zelfs licht troebel water. Er is hier een “drempel”.

Maar waar de drempel komt te liggen is erg afhankelijk van een veelheid aan variabelen. 34% kan bijvoorbeeld kristalhelder water geven in de ene aquariumopstelling, terwijl 52% in een andere aquariumopstelling “dof” water kan geven. Merk op dat als ik commercieel visvoer moet kopen, ik ALTIJD het hoogste eiwitgehalte koop dat ik kan vinden.

Zorg voor een goede beluchting van het water

Er zijn twee manieren om goede beluchting te krijgen. Luchtstenen met een grotere luchtpomp zorgen voor een goede beluchting. En een wavemaker of filteruitlaat die veel “rimpels op het water” maakt werkt ook heel goed.

Maak het filter niet vaak schoon terwijl er veel bruine smurrie achterblijft

De bruine smurrie in een filter is in de orde van 85% van de nuttige bacteriën in het aquarium. Maak alles schoon en het aquarium moet meestal opnieuw worden ingedraaid. Men moet dus een filter lichtjes schoonmaken wanneer de stroom vertraagt of stopt. Een deel van de bruine smurrie moet worden achtergelaten. Als het een patroon is, verwijder dan alleen de bruine smurrie aan de inlaat kant van het patroon met een kleine borstel.

Kristal helder water

Merk op dat sommigen vragen “hoe krijg ik water dat niet troebel of dof is?”. In mijn ervaring is “overfiltratie” noodzakelijk voor “kristalhelder” water. Ik definieer “overfiltratie” als het gebruik van veel meer mediumoppervlak dan ammoniakoxidatie vereist. Ik “overfilter” (meer dan 9 m³ filtermedia-oppervlak per 450 gram vis, met andere woorden een REUSACHTIGE hoeveelheid filtratie) al mijn tanks om kristalhelder water te krijgen. Ik maak mijn potfilters ook alleen licht schoon als ze verstopt raken en ik maak nooit mijn grind of mijn bioloog schoon.

Ik heb geen enkel nadeel ervaren van “overfiltratie”, behalve de kosten. Ik heb een aquarium van 450 liter met een ondergrindfilter, een FX6 en een bioloog met wervelbed van 150 liter. Je kunt over de lengte van de 1,80 meter water kijken en je zou denken dat de vissen in de lucht zwemmen. Ik moet mijn uitstroom aan de oppervlakte van het water tegenhouden om te voorkomen dat er een te grote stroming in het aquarium ontstaat.

Let op: ik gebruik plastic pot scrubbers en veel schuimrubberen inzetstukken uitsluitend als potfilter media. En ik vermijd “polijstfiltratie” met Polyfil- of Pinkie-pads, omdat het spul moet worden schoongemaakt en vervangen, zoals een keer per week. Daar ben ik te lui voor. Ga voor meer hierover naar deze link:

6.3. Overfiltratie (Engelstalig)

Als je geïnteresseerd bent in een voorbeeld van deze berekeningen over de geschiktheid van een aquariumopstelling klik dan hier;

1.1.12.1. Een voorbeeld van het scoren van een aquarium (Engelstalig)

Parameters die niet belangrijk zijn

Waar men op moet letten, zijn de dingen die niet op deze lijst staan. Onbelangrijke dingen zijn onder andere:

• Wijze van indraaien
• Soort voedsel (direct)
• Water verversen
• pH, hardheid, KH, GH
• Ammoniak, Nitriet en Nitraat niveaus
• Aantal liters water door het filter
• Vis bezetting
• Temperatuur
• Stabiliteit van waterparameters

Veel zeer goedbedoelende en oprechte hobbyisten zullen het met een of meer van deze punten niet eens zijn. Ik kan ze alleen maar aanmoedigen om de ondersteunende artikelen en de ondersteunende wetenschap te lezen. Ik weet dat dit voor velen een paradigmaverschuiving vergt en paradigmaverschuivingen zijn nooit gemakkelijk.

Merk op dat zelfs de suggestie dat al deze items niet belangrijk zijn, gegarandeerd een paar zeer weinig vleiende kritiek zal uitlokken van zelfbenoemde “experts” op sociale media (sommigen noemen deze mensen de “vispolitie” of “vis-nazi’s”). Men noemde deze lijst “dom en ronduit gevaarlijk“. Maar de wetenschap in de bijna 400 artikelen op deze website zegt dat geen van deze items zo belangrijk is voor het succesvol houden van vissen.

Onbelangrijke onderwerpen verder uitgediept

Deze serie artikelen gebruikt een benadering op meerdere niveaus voor elk onderwerp. De eenvoudigste uitleg is de eerste en dan is er meestal een reeks van steeds complexere artikelen met uitleg. In overeenstemming met die methodologie is hier een link naar meer diepgaande antwoorden over waarom deze items niet belangrijk zijn in het aquarium, met links naar nog meer diepgaande niveaus.

1.1.12.2. Onbelangrijke aquarium parameters

Vertaald in het nederlands door: Joost Abrahams

Startpagina Aquariumscience

Bron: Aquariumscience.org – David Bogert