Hyphessobrycon roseus – Gele Fantoomzalm
Nederlandse naam: Gele Fantoomzalm
De wetenschappelijke naam Hyphessobrycon roseus werd voor het eerst beschreven door J. Géry in 1960. Oorspronkelijk werd de soort beschreven onder de naam Megalamphodus roseus. Deze vis behoort tot de familie Acestrorhamphidae, beter bekend als de Amerikaanse Tetra’s. In het Nederlands worden ze ook wel Gele Fantoomzalm genoemd.
De geslachtsnaam Hyphessobrycon is afgeleid van het Oudgrieks: “hyphesson” (ὑφήσσων), wat “van kleinere gestalte” betekent, en “brycon”, een algemene term gebruikt in de geslachtsnamen van veel characiforme vissen, afgeleid van “brycho” (βρύχω), wat “bijten”, “tanden knarsen” of “gretig eten” betekent, oorspronkelijk een verwijzing naar volledig getande maxillae (bovenkaakbeen). De soortnaam roseus komt van het Latijnse “roseus”, wat “roze, rooskleurig” betekent, verwijzend naar de “helderroze” lichaamskleur.
Synoniemen voor Hyphessobrycon roseus: Megalamphodus roseus.
Uiterlijk, Gedrag en Levensverwachting van Hyphessobrycon roseus
De Gele Fantoomzalm (Hyphessobrycon roseus) heeft een langwerpig, enigszins afgeplat lichaam. De kop is lichtgeel tot roze van kleur, terwijl de flanken een heldere roze tot lichtgele tint vertonen. Een opvallend kenmerk is de prominente, ovale donkere vlek achter de kieuwdeksels, die ongeveer de helft van de lichaamsdiepte beslaat. . De vinnen zijn doorzichtig tot lichtrood, met soms een lichte gele zweem. Deze vis wordt maximaal 2,5 centimeter lang (totale lengte).
Geslachtsverschillen: Volwassen vrouwtjes zijn over het algemeen iets groter en voller in het lichaam dan de mannetjes van dezelfde leeftijd. Jonge exemplaren lijken sterk op de volwassen vissen, maar zijn natuurlijk kleiner.
Gedrag en Temperament: Hyphessobrycon roseus is een zeer vreedzame vis die het beste tot zijn recht komt in een groep van minimaal 6 tot 10 exemplaren. Ze zwemmen in scholen en vertonen een rustig, niet-agressief gedrag. Ze zijn niet schuw en zwemmen doorgaans in het middenwater, maar kunnen ook in de buurt van de bodem te vinden zijn. Ze voelen zich het meest op hun gemak in een omgeving met veel beplanting en beschutting.
Levensverwachting: De levensverwachting van Hyphessobrycon roseus in het wild is niet precies bekend. In een aquarium kunnen ze 3 tot 4 jaar oud worden.
De natuurlijke habitat van Hyphessobrycon roseus
Hyphessobrycon roseus, de Gele Fantoomzalm, komt van nature voor in Suriname, Frans-Guyana en Brazilië. Binnen deze landen leven ze voornamelijk in de bovenlopen van zijrivieren en igarapés (kleine, langzaam stromende waterlopen in het Amazonegebied) in gebieden met tropisch regenwoud. De vissen bewonen dus rivieren en beken, zoals de Corantijn, Rio Oyapock, Maroni en Sinnamary rivieren.
Hun natuurlijke habitat kenmerkt zich door langzaam tot matig stromend water met dichte, vaak overhangende oeverbegroeiing. De bodem bestaat uit zand, bedekt met gevallen takken, boomwortels en bladafval. Het water is typisch zuur, met een lage hardheid en geleidbaarheid, en heeft een bruine kleur door de aanwezigheid van humusstoffen, afkomstig van de ontbinding van organisch materiaal.
Het dieet van Hyphessobrycon roseus
Dieet in het wild: In hun natuurlijke habitat is Hyphessobrycon roseus omnivoor. Ze voeden zich met een gevarieerd dieet bestaande uit kleine ongewervelden, schaaldieren, algen, gevallen fruit en ander organisch materiaal .
Dieet in het aquarium: In een aquarium kan de Gele Fantoomzalm gevoerd worden met een gevarieerd dieet van kwalitatief hoogwaardig droogvoer (vlokken, micropellets), bevroren voedsel (zoals daphnia en cyclops) en levend voer (zoals muggenlarven, watervlooien en Tubifex) . Het is belangrijk om een gevarieerd dieet aan te bieden om ervoor te zorgen dat de vissen alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgen. Het aanbieden van droogvoer alleen is niet voldoende voor een optimale gezondheid. Het toevoegen van gedroogde bladeren aan het aquarium kan bijdragen aan de groei van microben, die een extra voedselbron vormen voor zowel volwassen vissen als jongen.
Het Aquarium voor Hyphessobrycon roseus
Voor een groep van 6 tot 10 Gele Fantoomzalmen is een aquarium van minimaal 60 centimeter lengte en 60 liter aan te raden. Voor grotere groepen dient het aquariumvolume dienovereenkomstig te worden vergroot; reken op ongeveer 10 liter per extra vis.
De inrichting van het aquarium richt je het best in zoals de natuurlijke habitat van de vis. Een zachte, donkere bodem van fijn zand is ideaal. Gebruik veel wortels, takken en stenen om schuilplaatsen te creëren. Dichte beplanting, met name langs de randen en achterwand, is essentieel om de vissen een gevoel van veiligheid te geven. Gebruik planten met fijne bladeren, zoals Java mos of andere soorten die bestand zijn tegen zachter, zuurder water. Vermijd scherpe objecten die de vissen kunnen verwonden.
De optimale waterwaarden voor Hyphessobrycon roseus zijn een pH tussen de 6.0 en 7.0, een lage hardheid (dH onder de 10) en een temperatuur tussen de 23°C en 27°C. Regelmatig waterverversen (25% per week) is essentieel om de waterkwaliteit te handhaven.
Geschikte aquariumgenoten zijn andere kleine, vreedzame Tetra’s, zoals bijvoorbeeld Hemigrammus erythrozonus (Vuurneon), Paracheirodon axelrodi (Neon tetra), en Moenkhausia pittieri (Diamantzalm). Vermijd grotere, agressieve vissen of vissen die de Gele Fantoomzalmen zouden kunnen beschouwen als voedsel.
Kweek Aquarium en Conditioneren
Het kweken van Hyphessobrycon roseus gebeurt het beste in een apart kweekaquarium, niet in het hoofdaquarium. Een kleiner aquarium (ongeveer 20-30 liter) is voldoende. De waterkwaliteit moet vergelijkbaar zijn met die van het hoofdaquarium: zacht, zuur tot neutraal (pH 6.0-7.0), lage hardheid (dH onder de 10) en een temperatuur aan de hogere kant van het normale bereik (26-28°C). De verlichting moet gedimd zijn. Een luchtsteen of een sponsfilter zorgt voor voldoende zuurstoftoevoer en lichte waterbeweging. De bodem kan bedekt worden met een fijnmazig net of een laagje knikkers om te voorkomen dat de ouders de eieren opeten. Alternatief kan een dichte beplanting met fijnbladige planten, zoals Javamos, gebruikt worden.
Voor het conditioneren van de vissen wordt een gevarieerd dieet aangeboden, rijk aan levend en bevroren voedsel zoals daphnia, cyclops, muggenlarven en watervlooien, aangevuld met hoogwaardig droogvoer. Dit stimuleert de voortplanting. Het is niet noodzakelijk om mannetjes en vrouwtjes voorafgaand aan het kweken te scheiden. Een kweekgroep bestaat idealiter uit een ratio van 2-3 vrouwtjes per mannetje.
Het paaigedrag en de eieren van Hyphessobrycon roseus
Tijdens het paaien worden de kleuren van de Gele Fantoomzalmen intenser. De mannetjes vertonen een helderdere roze tot rode kleur op hun flanken, terwijl de vrouwtjes voller en ronder worden. Het hofmakerijritueel is niet uitgebreid beschreven in de beschikbare literatuur, maar het omvat waarschijnlijk een achtervolging van het vrouwtje door het mannetje.
Hyphessobrycon roseus is een vrijlegger (ei-strooier). De eieren worden open en bloot afgezet, meestal ’s ochtends, op een fijnmazig net, een laagje glasparels, een dichte beplanting met fijnbladige planten (zoals Java mos) of een plastic “grasmatje”. De ouders vertonen geen broedzorg en eten de eieren vaak op als ze niet worden verwijderd. Na het afzetten van de eieren, zet je de ouders daarom het beste terug in het hoofd aquarium.
Het aantal eieren per leg varieert, maar ligt gemiddeld tussen de 50 en 150. De eieren zijn klein en transparant tot lichtgeel van kleur.
Opgroeien van de jonge Gele Fantoomzalmen
De eieren van Hyphessobrycon roseus komen na ongeveer 24 uur uit. De larven worden na 4-5 dagen vrij zwemmend. Er is geen ouderlijke zorg bij deze soort; de ouders vertonen geen broedzorg en eten de eieren vaak op als ze niet worden verwijderd. De jongen worden dus onmiddellijk na het vrij zwemmen aan hun lot overgelaten.
Het eerste voedsel voor de jongen bestaat uit infusoria in de eerste week, gevolgd door fijngemalen voedsel en artemia-naupliën. De frequentie van waterverversing in het kweekaquarium is afhankelijk van de waterkwaliteit, maar een dagelijkse verversing van 25-50% is aan te raden om de waterkwaliteit te handhaven en de ophoping van afvalstoffen te voorkomen. Het percentage jongen dat overleeft, is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de waterkwaliteit, de voedselvoorziening en de dichtheid van de jongen. Onder optimale omstandigheden kan een aanzienlijk deel van de jongen de eerste weken overleven.
Conclusie
De Gele Fantoomzalm (Hyphessobrycon roseus) is een relatief eenvoudige vissoort om te houden voor gevorderde beginners. Hun vreedzame aard en scholgedrag maken ze geschikt voor een gemeenschapsaquarium, mits aan hun specifieke waterparameterbehoeften (zacht, zuur water) wordt voldaan. Een goed ingericht aquarium met voldoende beplanting en schuilplaatsen is essentieel voor hun welzijn. Een gevarieerd dieet, inclusief levend en bevroren voedsel, draagt bij aan hun gezondheid en levendigheid.
Hoewel het kweken wat meer aandacht vereist, is het met de juiste voorbereiding en een apart kweekaquarium goed te doen. Een opvallende eigenschap is de heldere roze tot rode kleur die de mannetjes tijdens het paaien vertonen. Over het algemeen is de ervaring positief; het zijn relatief robuuste vissen die met de juiste zorg lang en gezond in een aquarium kunnen leven.
Video
Auteur
John de Lange
Copyright foto’s
F. Ingemann Hansen – Akvariefotografen.com
Aquariumglaser.de
