Hemigrammus erythrozonus – Vuurneon
Hemigrammus erythrozonus werd voor het eerst beschreven door Durbin in 1909. De Nederlandse naam is Vuurneon. De Vuurneon behoort tot de familie Characidae, de karperzalmen. De betekenis van de geslachtsnaam Hemigrammus is afgeleid van het Grieks: “hemi” (half) en “gramma” (letter, teken). Een verwijzing naar de zijlijn die halverwege abrupt wordt afgebroken. De soortnaam erythrozonus verwijst naar de rode band op de zijkant van het lichaam (erythro = rood, zona = band).
Beschrijving
De Vuurneon heeft een slank, torpedo-vormig lichaam. De flanken zijn zilvergrijs tot zilverwit , met een opvallende, helderrode tot oranje streep die van de kop tot aan de staartbasis loopt. Deze streep is een belangrijk kenmerk en loopt zelfs over het oog. De rugvin vertoont ook rode tinten, terwijl de andere vinnen (anaalvin, buikvinnen, staartvin) meestal transparant of lichtgekleurd zijn. De maximale lengte bedraagt ongeveer 4 centimeter.
Geslachtsverschillen: Volwassen vrouwtjes zijn over het algemeen ronder in de buik dan mannetjes, vooral wanneer ze klaar zijn om eieren te leggen. Mannetjes zijn slanker. Gedragsverschillen tussen de seksen zijn niet significant beschreven in de beschikbare bronnen. Jonge vissen (juvenielen) lijken op de volwassen exemplaren, maar missen de volle buik van de vrouwtjes en de intense rode kleur. De rode streep ontwikkelt zich geleidelijk.
Gedrag en Temperament: De Vuurneon is een vreedzame en levendige scholenvis. Ze zijn niet agressief tegenover andere vissen, maar voelen zich het meest op hun gemak in groepen van minimaal zes, bij voorkeur tien of meer exemplaren. Hoewel ze levendig zijn, kunnen ze enigszins schuw zijn, vooral als ze in kleine aantallen worden gehouden. Ze zwemmen voornamelijk in het middenwater, maar gebruiken ook de beplanting voor schuilplaatsen.
Levensverwachting: In een aquarium kunnen Vuurneons 3 tot 4 jaar oud worden. De exacte levensduur in het wild is onbekend.
Biotoop
De Vuurneon komt van nature alleen voor in Guyana, Zuid-Amerika. Binnen Guyana leven ze voornamelijk in de Essequibo-rivier en haar zijrivieren, zoals de Potaro, Mazaruni en andere beboste gebieden. Het zijn dus riviervissen, die niet in meren leven.
Hun natuurlijke habitat bestaat uit beboste gebieden langs de rivieren. Het water is donkerbruin gekleurd door tannines van rottend organisch materiaal, en is daardoor zuur. Er is veel onderwaterbegroeiing aanwezig, en de oevers zijn begroeid met bomen. De bodem bestaat uit rivierzand en organisch materiaal.
Het klimaat is tropisch. De watertemperatuur schommelt echter wel, wat aangeeft dat er wellicht lokale variaties in waterstand kunnen zijn .
Dieet van de Vuurneon (Hemigrammus erythrozonus)
In het wild: Hemigrammus erythrozonus is een omnivoor. In hun natuurlijke habitat voeden ze zich met kleine ongewervelden zoals insectenlarven, kleine kreeftachtigen (zoals watervlooien en daphnia) en wormen, en aanvullend met plantaardig materiaal.
In het aquarium: Een gevarieerd dieet is essentieel. Ze accepteren diverse soorten commercieel verkrijgbaar voer, zoals vlokvoer, korrelvoer en tabletten. Aanvulling met levend of diepvriesvoer, zoals artemia (pekelkreeftjes), daphnia (watervlooien), en muggenlarven, verhoogt de voedingswaarde en maakt het dieet aantrekkelijker. Het voeren van artemia kan de rode kleur van de streep intensiveren. Overvoeding moet worden vermeden.
Het Aquarium voor de Vuurneon
Voor een groep van zes tot acht Vuurneons is een aquarium van minimaal 60 centimeter lengte voldoende. Voor grotere groepen of meerdere paren dient het aquarium proportioneel groter te zijn; een aquarium van 80 centimeter of meer is dan aan te raden.
De inrichting moet een donkere bodem hebben, bijvoorbeeld met donker zand of fijn grind. Gebruik veel planten, vooral langs de achter- en zijkanten van het aquarium, om schuilplaatsen te creëren. Drijfplanten kunnen ook bijdragen aan een meer natuurlijke omgeving en schaduwrijke plekken bieden. Rotsen zijn niet essentieel, maar kunnen wel worden toegevoegd als onderdeel van de inrichting, zolang ze geen scherpe randen hebben die de vissen kunnen verwonden. Een aantal stukken hout of wortels kunnen ook een natuurlijke uitstraling geven.
De ideale waterwaarden zijn een temperatuur tussen de 23 en 27°C, een pH van 6,0 tot 7,5 en een hardheid (GH) van 2 tot 12°dH. Het water moet schoon en goed gefilterd zijn. Regelmatige waterverversingen (20-30% per maand) zijn belangrijk om de waterkwaliteit te handhaven.
Geschikte medebewoners zijn andere kleine, vreedzame vissen zoals kleine tetras, rasboras, Corydoras, en bepaalde goeramis. Vermijd grotere of agressieve vissen die de Vuurneons zouden kunnen eten of stress bezorgen.
Kweekaquarium en Conditionering
Voor het kweken van Vuurneons is een apart kweekaquarium aan te raden, omdat de ouders de eieren en de jongen kunnen opeten. Een kleiner aquarium (bijvoorbeeld 45x30x30 cm) is voldoende. De waterkwaliteit moet zacht en zuur zijn, met een pH van 5.5-6.5 en een lage hardheid. Het water kan worden verzacht door het gebruik van osmosewater en turf. De verlichting moet gedimd zijn , omdat de eieren lichtgevoelig zijn. Gebruik bij voorkeur dan ook geen verlichting en plaats het kweekaquarium op een wat donkere plek of verduister deze na het afzetten van de eieren. Een klein, zacht filter zoals een sponsfilter is voldoende. Fijnbladige planten zoals Javamos of een afzetmop bieden geschikte legplaatsen voor de eieren.
De ouderdieren moeten enkele weken voor de kweek goed worden geconditioneerd met een gevarieerd dieet van levend voedsel, zoals artemia, daphnia en microwormen. Mannetjes en vrouwtjes kunnen apart worden gehouden totdat de vrouwtjes vol met eieren zitten en de mannetjes hun kleuren intensief tonen. Dan kunnen een of meerdere paren (bijvoorbeeld 6 mannetjes en 6 vrouwtjes) in het kweekaquarium worden geplaatst.
Het Afzetten
Tijdens het paaien worden de kleuren van de Vuurneons intenser. De mannetjes vertonen een opvallender rode streep en worden actiever. Het hofmakerijritueel omvat een snelle zwembeweging van het mannetje rond het vrouwtje, waarbij hij zijn vinnen spreidt. De eieren worden afgezet tussen fijnbladige planten zoals Javamos, of op een legmop. Het paaien vindt meestal ’s ochtends plaats, nadat het paar ’s avonds in het kweekaquarium is geplaatst. De Vuurneon is een eierlegger die de eieren verspreid afzet. Een legsel bevat ongeveer 120-150 doorzichtige eieren. De eieren worden beschreven als doorzichtig. Het is belangrijk om de ouders na het afzetten te verwijderen, om te voorkomen dat ze de eieren of de jongen opeten.
Opgroeien van de Jonge Vuurneons
De eieren komen na 24-36 uur uit. De jonge Vuurneons beginnen na 3-4 dagen vrij te zwemmen. Er is geen ouderlijke zorg; de ouders eten de eieren en de jongen op als ze de kans krijgen, daarom moeten ze na het afzetten verwijderd worden. Het eerste voedsel bestaat uit infusoria (een soort microscopisch kleine organismen), later gevolgd door microwormen en artemia nauplii (jonge pekelkreeftjes). De frequentie van waterverversingen en het percentage overlevende jongen zijn niet consistent beschreven, maar het wordt beschreven als moeilijk met vaak veel uitval. Regelmatige kleine waterverversingen zijn wel essentieel om de waterkwaliteit te behouden en de ophoping van afvalstoffen te voorkomen.
Bijzonderheden van de Vuurneon (Hemigrammus erythrozonus)
- Er is een geselecteerd gekweekte albino-variant beschikbaar in de handel.
- De maximale lengte wordt in verschillende bronnen verschillend aangegeven, variërend van 3,3 cm tot 4 cm. Dit verschil zit hem in de uitleg over lengte 3,3 centimeter standaard lengte, is exclusief de staart. 4 centimeter lengte is totale lengte, inclusief de staart.
- De vissen zijn populair in de aquariumhandel vanwege hun relatief eenvoudige verzorging en aantrekkelijke uiterlijk. Het is belangrijk om ze in groepen te houden om hun natuurlijke gedrag te bevorderen.
- De waterhardheid in hun natuurlijke habitat schommelt, wat aangeeft dat ze zich kunnen aanpassen aan een zekere variatie in waterwaarden.
- Het voeren van artemia kan de rode kleur van de streep intensiveren.
- De kweek kan gecompliceerd zijn, met een hoog percentage uitval van de jongen. Het gebruik van een legmop of fijnbladige planten is essentieel voor het afzetten van de eieren. De eieren zijn lichtgevoelig. Het is aan te raden om de ouders na het afzetten te verwijderen om kannibalisme te voorkomen.
- De vissen zijn relatief ongevoelig voor waterhardheid, maar gedijen het beste in zacht water.
- Ze zijn samen te houden met vele andere vreedzame vissoorten, maar grotere of agressieve vissen moeten worden vermeden.
Conclusie
De Vuurneon (Hemigrammus erythrozonus) is een relatief eenvoudige vis om te houden, geschikt voor zowel beginners als ervaren aquarianen. Hun vreedzame aard en aantrekkelijke kleuren maken ze populair. Het is echter essentieel om ze in groepen te houden (minimaal 6, bij voorkeur meer) om hun natuurlijke gedrag te stimuleren en stress te voorkomen. Een goed ingericht aquarium met voldoende beplanting en schuilplaatsen is belangrijk.
Hoewel de kweek wat meer uitdagingen met zich meebrengt (lichtgevoelige eieren, kannibalisme door ouders), is het met de juiste voorbereiding en een apart kweekaquarium zeker te realiseren. De opvallende, helderrode streep die zelfs over het oog loopt, is een ongebruikelijke en mooie karakteristiek. Over het algemeen is de Vuurneon een aanrader voor wie een levendige en relatief zorgeloze toevoeging aan zijn aquarium zoekt.
Video
Auteur
Rickpad – Coby
Copyright foto’s
Ria van der Warf
Peter Maguire
