Hoplarchus psittacus
De wetenschappelijke naam van deze vissoort is Hoplarchus psittacus. In het Engels worden ze ook wel “Parrot Cichlid” genoemd. De soort werd voor het eerst beschreven door Heckel in 1840. De vissen behoren tot de familie Cichlidae (Cichliden). Dit geslacht kent slechts één soort.
De geslachtsnaam Hoplarchus is afgeleid van de Griekse woorden “hoplon” (wapen) en “archos” (anus), waarschijnlijk een verwijzing naar de ongewoon sterke anaalvinstralen. De soortnaam psittacus komt van het Latijnse woord voor papegaai, verwijzend naar de gelijkenis van het hoofd en de bek van de vis met die van een papegaai.
In de loop der jaren heeft deze soort al een aantal naamswijzigingen gezien waardoor een aantal synoniemen zijn ontstaan:
- Heros psittacus
- Aequidens psittacus
- Centrarchus cychla
- Hoplarchus pentacanthus
Beschrijving
Hoplarchus psittacus heeft een ovaal en zijdelings afgeplat lichaam. De kop heeft een ronde vorm, die enigszins lijkt op de bek van een papegaai, wat de naam verklaart. De kleur van de kop en flanken varieert van blauw tot groen tot olijfgroen, waarbij sommige varianten rood zijn met een rode keel, onderbuik en iris. Er zijn opvallende vlekken in een lijn langs de flanken, evenals donkergroene vlekken en grijze strepen. Bij opwinding of nervositeit verdonkert de vis snel. Volwassen vissen groeien doorgaans tot een lengte van zo’n 26 tot 33 centimeter, in enkele gevallen zelfs tot 40 centimeter.
Mannetjes worden over het algemeen groter en robuuster dan vrouwtjes, met een meer puntige en langere rug- en anaalvin. Gedragsverschillen tussen de seksen zijn niet expliciet vermeld, maar tijdens het paren vertonen ze jaw-locking gedrag. Jonge vissen hebben een kenmerkend patroon dat geleidelijk verandert naar de volwassen kleuring. Volwassen vissen, goed gevoed en in de juiste omstandigheden, zien er spectaculair uit.
Over het algemeen zijn ze vreedzaam ten opzichte van soortgenoten, maar kunnen agressief zijn tegenover kleinere vissen. Ze leven het liefst in paren of in groepen, maar een groot aquarium is dan wel nodig. Ze zijn niet schuw en zwemmen meestal in de middelste waterlagen. Ze zijn niet specifiek bodembewoners, maar houden wel van schuilplaatsen.
In een aquarium kunnen ze tot 10 jaar oud worden, mits ze de juiste zorg krijgen. Dit hangt af van de waterkwaliteit, een gebalanceerd dieet en een ruime omgeving.
Biotoop
Hoplarchus psittacus worden in het wild aangetroffen in Brazilië, Colombia en Venezuela. In Brazilië leven ze specifiek in de rivieren Negro, Preto da Eva, Urubu en Jamari, en in zijrivieren van het bovenste Orinocobekken. Ze komen ook voor in de Rio Negro en zijrivieren van de bovenloop van de Orinoco in Colombia.
Het zijn riviervissen die leven in langzaam stromende rivieren en overstroomde bossen, zoals het Rio Negro systeem. Ze worden ook gevonden in moerassen en meren.
Hun natuurlijke habitat wordt gekenmerkt door zacht, zuur water, rijk aan tannines van rottend plantenmateriaal. Er is veel onderwaterbegroeiing aanwezig in de vorm van ondergedompelde boomwortels en gevallen bladeren, die veel schuilplaatsen en foerageermogelijkheden bieden. De oevers van het water zijn begroeid met bomen. De bodem bestaat uit een substraat van takken, wortels en bladeren.
Ze leven in een tropisch klimaat met seizoensgebonden overstromingen en droogteperioden. Tijdens het hoogwater voeden ze zich met waterinsecten en schaaldieren, terwijl ze tijdens het laagwater seizoen vis eten.
Dieet
In het wild voedt de Hoplarchus psittacus zich met een gevarieerd dieet bestaande uit kleine vissen, insecten en ongewervelde dieren. Hun dieet omvat ook een aanzienlijke hoeveelheid fruit en noten.
In een aquarium kunnen ze gevoerd worden met een combinatie van droogvoer (pellets en vlokken), diepvriesvoer (zoals rode muggenlarven en garnalenmix) en levend voer (zoals muggenlarven en volwassen artemia). Spirulina, in verschillende vormen, is ook een aan te raden toevoeging aan hun dieet. Het is belangrijk om een gevarieerd dieet te bieden om een goede gezondheid te garanderen en om te voorkomen dat ze overvoed worden. Een te eenzijdig dieet, met name een hoog eiwitgehalte, kan leiden tot problemen zoals bloat.
Het Aquarium
Voor een paar Hoplarchus psittacus is een aquarium van minimaal 250 centimeter en 625 liter. Voor meerdere paren is een aanzienlijk groter aquarium vereist, aangezien deze vissen tot 40 cm lang kunnen worden en territoriaal kunnen zijn. Een aquarium van 3 meter of omeer is dan wellicht nodig voor een groep.
De inrichting moet veel schuilplaatsen bieden, zoals grote stukken hout, grotten en dichte beplanting. Planten zijn geschikt, maar zorg ervoor dat ze stevig zijn en bestand zijn tegen de graafactiviteiten van de vissen. Een substraat van zand of fijn grind is geschikt. Het toevoegen van bladeren (bijvoorbeeld eikenbladeren) en/of turf om het water te verzuren en te kleuren is aan te raden.
De ideale waterwaarden zijn een pH van 5.5 tot 6.5, een lage hardheid (2-12°N) en een temperatuur tussen de 25 en 30°C. Regelmatige waterverversingen zijn essentieel voor het behoud van de waterkwaliteit.
Deze soort kan het best worden samengehouden met andere grote, vreedzame Zuid-Amerikaanse cichliden, maar vermijd kleinere vissen, aangezien Hoplarchus psittacus ze kan aanvallen. Bij het kiezen van medebewoners is het belangrijk om rekening te houden met de grootte en het temperament van de vissen.
Kweekaquarium en Conditionering
Om de kweek van Hoplarchus psittacus op te starten optimaliseer je de waterkwaliteit tot het zacht en licht zuur is, vergelijkbaar met hun natuurlijke habitat. Het water maak je zachter met behulp van bijvoorbeeld osmose (RO) water en het toevoegen van turf of bladeren om tannines toe te voegen. Verhoog de temperatuur dan naar zo’n 28-30°C.
Conditioneer de vissen voor het kweken door ze te voeren van een gevarieerd dieet, inclusief pellets, diepvriesvoer, spirulina en een beetje levend voer zoals krill. Het succes van de kweek is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de leeftijd van de vissen, de waterkwaliteit en de ervaring van de vissen.
Het Afzetten
Tijdens het hofmaken worden de kleuren van de vissen intenser. Met name bij opgewonden of nerveuze vissen kleuren ze veel donkerder. Het hofmakerijritueel omvat jaw-locking gedrag , waarbij de mannetjes en vrouwtjes hun kaken op elkaar klemmen.
De eieren worden afgezet op een vlakke steen of een gedeelte van het substraat. Het aantal eieren varieert, normaal zijn dit er zo’n 100 tot 200. Ervaren koppels leggen echter tot wel 300 eieren. Het uitkomstpercentage is vaak laag. De eieren zijn relatief groot en geel van kleur.
Opgroeien van de Jonge Vissen
De eieren komen na 3 tot 5 dagen uit. De jonge visjes beginnen vrij te zwemmen na een paar dagen na het uitkomen. Er is ouderlijke zorg door beide ouders, die de eieren en de jongen fel beschermen en ze van zuurstof voorzien door de eieren te waaieren. De ouders de jongen begeleiden tot ze zelfstandig kunnen zwemmen en foerageren .
Het eerste voer bestaat uit kleine voedseldeeltjes, zoals pas uitgekomen microwormen, grindalwormen, artemia, en fijn gemalen vlokvoer. Regelmatige waterverversingen zijn essentieel voor het overleven van de jongen. Het percentage jongen dat overleeft, varieert sterk, met meldingen van een laag uitkomstpercentage van de eieren, en een overlevingspercentage van slechts 40 van de 300 gelegde eieren in één geval. In andere gevallen wordt een hoger overlevingspercentage gemeld. De overleving hangt af van verschillende factoren, waaronder de ervaring van de aquarianen, de waterkwaliteit en de voeding. Stressfactoren zoals waterverversingen kunnen leiden tot het opeten van de jongen door de ouders. Ververs daarom niet teveel water tegelijk.
Bijzonderheden
Hieronder vind je een aantal verschillende interessante details over Hoplarchus psittacus die niet in de voorgaande hoofdstukken zijn behandeld:
- Zeldzaamheid en populariteit: De Parrot Cichlid is een relatief zeldzame en onpopulaire soort in de aquariumhobby, deels vanwege de grote aquaria die nodig zijn voor hun verzorging . Er zijn slechts weinig aquarianen die deze soort succesvol hebben gekweekt.
- Kleurvariatie: De kleur varieert van blauw tot groen tot olijfgroen, met sommige varianten die rood zijn, met een rode keel, onderbuik en iris. De kleur kan veranderen afhankelijk van de stemming van de vis. De meest kleurrijke exemplaren, met helderrode borst en keel, komen uit Brazilië, maar deze kleuren zijn vaak minder intens in gevangenschap.
- Verwarring met andere soorten: Deze soort wordt soms verward met de “Papegaai Cichlide”, een hybride, en met “Chocolade Cichlides” (Hypselecara temporalis en H. coryphaenoides), hoewel ze niet nauw verwant zijn.
- Gevoeligheid voor ziekten: De soort is relatief gevoelig voor “gatenziekte (hole-in-the-head disease)”, en “bloat”. Goede aquariumhygiëne is daarom essentieel.
- Voedselvoorkeuren: Volwassen vissen kunnen kieskeurige eters zijn, ondanks hun grote omvang.
- Kweekuitdagingen: Het kweken van deze soort is een uitdaging, zelfs voor ervaren aquarianen. De lage vruchtbaarheid en het opeten van eieren of jongen door de ouders zijn veelvoorkomende problemen. Verschillende factoren, zoals waterkwaliteit, leeftijd van de vissen en stress, spelen een rol in het succes van de kweek. Het gebruik van een RO-systeem voor het bereiden van het water kan de kweekkansen verbeteren.
- Ouderlijke zorg: Hoewel de ouders de eieren en jongen beschermen, kunnen ze onder stressvolle omstandigheden de jongen opeten.
- Habitat in het wild: Ze leven in langzaam stromende rivieren en overstroomde bossen in de Amazone en Orinoco bekkens, in gebieden met zacht, zuur water, rijk aan tannines.
Conclusie
De Papagaaicichlide (Hoplarchus psittacus) is een prachtige, maar uitdagende vis voor gevorderde aquarianen. Hun grote formaat vereist een enorm aquarium, en hun gevoeligheid voor waterkwaliteit en specifieke waterparameters maakt ze niet geschikt voor beginners. Het kweken is bijzonder moeilijk, met een laag succespercentage, zelfs voor ervaren liefhebbers. Hun kieskeurigheid in voedsel en hun potentiële agressie ten opzichte van kleinere vissen vereisen extra aandacht.
Een succesvolle verzorging vereist een grote, goed ingericht aquarium met zacht, zuur water, veel schuilplaatsen en een gevarieerd dieet. Regelmatige waterverversingen en nauwkeurige monitoring van de waterparameters zijn essentieel. Ondanks de uitdagingen, is de beloning van het houden van deze unieke en fascinerende vis de moeite waard voor de toegewijde aquarianen die bereid zijn om de nodige tijd en moeite te investeren. Hun ongebruikelijke kleurveranderingen en jaw-locking gedrag tijdens het paren zijn opvallende karakteristieken. De ervaring met deze soort is zowel lonend als uitdagend, en vereist een grondige kennis van hun specifieke behoeften.
Video
Auteur
John de Lange
Copyright foto’s
Cichlidenwereld
