Nothobranchius guentheri – Roodstaart Notho
Nothobranchius guentheri werd voor het eerst beschreven door Pfeffer in 1893 als Fundulus guentheri. Ahl plaatste de soort later in het geslacht Nothobranchius in 1924. De geslachtsnaam is afgeleid van het Grieks: “nothos” betekent vals of onwaar, en “branchia” verwijst naar kieuwen. Dit verwijst naar de aanwezigheid van “vrije” pseudobranchiae (kleine kieuwen of gereduceerde kieuwbogen aan de binnenkant van het operculum). Wildekamp (2004) geeft echter aan dat deze “valse kieuwen” eigenlijk preoperculaire neuromasten zijn, gehuisvest in een open groeve, die de indruk geven van een extra kieuwopening. De soortnaam is een eerbetoon aan Dr. Albert C.L.G. Günther (1830-1914), een Duitse zoöloog die in 1867 deze soort rapporteerde als Fundulus orthonotus.
In het Nederlands zou je ze Roodstaart Notho kunnen noemen. In het Engels en Duits wordt wel gesproken over “Redtail notho” en “Günthers Prachtkärpfling” of “Günthers Prachtgrundkärpfling”.
Synoniemen: Fundulus guentheri, Adiniops guentheri, Aphyosemion guentheri.
Uiterlijk, Gedrag en Levensverwachting van Nothobranchius guentheri
Nothobranchius guentheri is een kleine killivis met een gestroomlijnd, langwerpig lichaam. De mannetjes zijn aanzienlijk kleurrijker dan de vrouwtjes. Mannetjes vertonen een iriserende blauwgroene flank met twee tot drie duidelijke rode schuine banden op de kieuwdeksels. De flanken kunnen ook rode vlekken vertonen die naar de rug toe samenvloeien tot smalle strepen. De staartvin is rood met een zwarte achterrand. De rugvin is rood en turquoise gestreept met een witte zoom. De borstvinnen zijn helder, en de buikvinnen hebben een onregelmatig rood patroon. De kop is geel. Vrouwtjes zijn bruinig tot blauwachtig van kleur en hebben geen markeringen. De maximale lengte bedraagt ongeveer 41,3 mm (standaardlengte).
Geslachtsverschillen: Er is een uitgesproken seksueel dimorfisme (verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes) en dichromatisme (verschillen in kleur) bij deze soort. Mannetjes zijn aanzienlijk groter en veel kleurrijker dan vrouwtjes. Mannetjes zijn territoriaal en agressief tegenover elkaar, met een duidelijke hiërarchie binnen de groep. Vrouwtjes vertonen dit gedrag minder sterk. Gedragsverschillen tussen de seksen zijn dus duidelijk aanwezig.
Juvenielen versus volwassenen: Jonge mannetjes vertonen een primaire kleuring die zich in de loop van hun ontwikkeling verder ontwikkelt. Oudere mannetjes kunnen tekenen van kleurverlies vertonen.
Gedrag en temperament: Mannetjes van Nothobranchius guentheri zijn territoriaal en agressief tegenover andere mannetjes. Ze leven niet in scholen, maar eerder in kleine groepen bestaande uit één mannetje en meerdere vrouwtjes, of meerdere paren. Agressie wordt geminimaliseerd wanneer individuen samen opgroeien. Ze zijn bodembewoners. De vrouwtjes zijn minder agressief. De soort wordt beschreven als passief.
Levensverwachting: De levensduur van Nothobranchius guentheri in het wild is beperkt tot de duur van de regentijd, aangezien ze in tijdelijke wateren leven. In aquaria kunnen ze 8 tot 18 maanden leven. De levensduur is afhankelijk van factoren zoals voeding en omgevingscondities.
Biotoop en Ecologie van Nothobranchius guentheri
Nothobranchius guentheri is endemisch voor het eiland Zanzibar, voor de kust van Tanzania.
Deze killivis leeft niet in rivieren of meren, maar in tijdelijke zoetwaterpoelen in laaglanden. Deze poelen bevinden zich in kustgebieden met recente afzettingen van fijne sedimenten. De poelen zijn stilstaand water op een donkere, modderige ondergrond van klei met dood bladmateriaal en mulm. De waterdiepte bedraagt ongeveer 30 centimeter tijdens het droge seizoen. De oevers zijn begroeid met savannevegetatie.
De bodem bestaat uit klei. In aquaria wordt vaak klei en gekookte, goed gespoelde turf gebruikt om de waterchemie te simuleren.
Natuurlijke vijanden: De verbonden documenten noemen vogels als belangrijke predatoren van Nothobranchius guentheri. De heldere kleuren van de mannetjes maken ze mogelijk beter zichtbaar voor deze predatoren.
Klimaat: Nothobranchius guentheri leeft in een seizoensklimaat met duidelijke periodes van overstromingen (regentijd) en droogte. De levenscyclus van de vis is aangepast aan deze cyclische veranderingen in waterbeschikbaarheid. De eieren overleven de droge periode in de bodem. De watertemperatuur varieert tussen 22°C en 32°C.
Dieet van Nothobranchius guentheri
In hun natuurlijke habitat voeden Nothobranchius guentheri zich voornamelijk met insecten, zoals mieren.
In aquaria kunnen ze gevoerd worden met diverse levende en diepvriesvoeding. Voorbeelden hiervan zijn muggenlarven (zowel zwarte als rode en witte), en artemia. Droogvoer kan als aanvulling worden gegeven, maar mag geen primaire voedselbron zijn. Jonge vissen kunnen gevoerd worden met micro-wormen en baby artemia. Het is belangrijk om de vissen meerdere keren per dag te voeren, gezien hun hoge metabolisme.
Het Aquarium
Voor een paar Nothobranchius guentheri is een aquarium van 40 liter voldoende. Voor meerdere paren is een groter aquarium nodig, minstens 80 liter voor twee paren, om agressie tussen mannetjes te minimaliseren.
Een natuurlijke inrichting is aan te raden. Gebruik een donkere bodem van klei en gekookte, goed gespoelde turf. Planten zijn niet essentieel, maar kunnen wel een natuurlijke uitstraling geven. De planten dienen echter wel robuust te zijn, aangezien de vissen in de bodem graven. Rotsen kunnen ook worden gebruikt, maar zorg ervoor dat er voldoende ruimte overblijft voor de vissen om te zwemmen. Vermijd scherpe objecten die de vissen kunnen verwonden. Verrijking van de omgeving met schuilplaatsen is belangrijk om stress te verminderen.
De optimale waterwaarden zijn een pH van 7.2-7.6, een temperatuur tussen 22°C en 32°C en een neutrale tot licht alkalische waterhardheid. Regelmatige waterverversingen (gedeeltelijk elke 2 dagen en volledig elke 7 dagen) zijn essentieel voor het behoud van een goede waterkwaliteit.
Nothobranchius guentheri kan het best alleen worden gehouden of met andere kleine, vreedzame vissen die geen bedreiging vormen. Het is belangrijk om rekening te houden met de grootte en het temperament van de medebewoners om agressie en stress te voorkomen.
Video
Auteur
John de Lange
Copyright foto’s
Peter Maguire
Hristo Hristov
Fig.4 – Elizaveta V. Bulavkina et al. – Multifaceted Nothobranchius
Bibliografie
- Nikiforov-Nikishin, D.L.; Kochetkov, N.I.; Mikodina, E.V.; Nikiforov-Nikishin, A.L.; Simakov, Y.G.; Golovacheva, N.A.; Gorbunov, A.V.; Chebotarev, S.N.; Kirichenko, E.Y.; Zabiyaka, I.Y.; et al. Evaluation of Age-Dependent Changes in the Coloration of Male Killifish Nothobranchius Guentheri Using New Photoprocessing Methods. Biology 2022, 11, 205.
- Ewulonu, Uwadiegwu Kevin; Haas, Richard; Turner, Bruce J. A Multiple Sex Chromosome System in the Annual Killifish, Nothobranchius guentheri. Copeia, 1985(2), pp. 503-508.
- Matias, Jonathan R.; Adrias, Araceli Q. The use of annual killifish in the biocontrol of the aquatic stages of mosquitoes in temporary bodies of fresh water; a potential new tool in vector control. Parasites & Vectors 2010, 3, 46.
- Haas, Richard. SEXUAL SELECTION IN NOTHOBRANCHIUS GUENTHERI (PISCES: CYPRINODONTIDAE).
- Bulavkina, Elizaveta V.; Kudryavtsev, Alexander A.; Goncharova, Margarita A.; Lantsova, Margarita S.; Shuvalova, Anastasija I.; Kovalev, Maxim A.; Kudryavtseva, Anna V. Multifaceted Nothobranchius. Biochemistry (Moscow) 2022, 87, 1563-1578.
- Nikiforov-Nikishin, D. L., Kochetkov, N. I., Mikodina, E. V., Nikiforov-Nikishin, A. L., Simakov, Y. G., Golovacheva, N. A., Gorbunov, A. V., Chebotarev, S. N., Kirichenko, E. Yu., Zabiyaka, I. Yu., Pastukhov, I. S., & Bren, A. B. (2022). Evaluation of Age-Dependent Changes in the Coloration of Male Killifish Nothobranchius Guentheri Using New Photoprocessing Methods. Biology, 11(2), 205.
