Vallisneria nana
Vallisneria nana werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven door de Schotse botanicus Robert Brown. Hij deed dit op 27 maart 1810 in zijn invloedrijke werk “Prodromus Florae Novae Hollandiae et Insulae van-Diemen”. Dit werk was een baanbrekende beschrijving van de flora van Australië, waar de Vallisneria nana oorspronkelijk vandaan komt.
Beschrijving
Vallisneria nana is een plant die direct herkenbaar is aan haar sierlijke, lintvormige bladeren. Deze kenmerken dragen bij aan haar populariteit als achtergrond- of middenzoneplant in aquaria.
De bladeren van de Vallisneria nana zijn haar meest opvallende kenmerk. Ze zijn lang en smal, vaak beschreven als “lintvormig” of “dun en recht”. De breedte van de bladeren is doorgaans minder dan 1 centimeter en ze groeien in clusters vanuit de wortels. De bladpunten zijn afgerond en de bladeren vertonen duidelijke, ingeslagen nerven, meestal 5 tot 9 parallelle nerven die over de lengte van het blad lopen.
Wat de kleur betreft, variëren de bladeren van lichte tot donkere tinten groen, vaak omschreven als heldergroen of donkergroen. Het is echter belangrijk op te merken dat de bladeren bruin kunnen worden en bedekt kunnen raken met slijm als de waterkwaliteit slecht is.
Hoogte en Groei in Verschillende Omgevingen
De hoogte van de Vallisneria nana is variabel en sterk afhankelijk van de diepte van het water waarin ze groeit. In aquaria bereikt deze plant doorgaans een hoogte van 15 tot 30+ centimeter. Deze hoogte maakt haar geschikt voor de middenzone of als achtergrondplant in kleinere aquaria.
In haar natuurlijke habitat, zoals dieper water in Australië, kan de Vallisneria nana echter aanzienlijk langer worden. De lengte van de bladeren past zich aan de waterdiepte aan en kan in extreme gevallen wel 3 meter lang worden. Dit toont de opmerkelijke aanpassingsvermogen van de plant aan verschillende waterdieptes, hoewel dergelijke lengtes zelden in een typisch aquarium worden waargenomen.
Bloeiwijze
De Vallisneria nana is een tweehuizige plant, wat betekent dat mannelijke en vrouwelijke bloemen op afzonderlijke planten voorkomen. De bloemen zijn van één geslacht en verschijnen in de bladoksels .
- Mannelijke bloemen: Deze zijn zeer klein, minder dan 1 millimeter breed, en bevinden zich op een centrale as, ingesloten in een schutblad van 1-2 centimeter lang. Wanneer dit schutblad opengaat, komen de mannelijke bloemen vrij en drijven ze naar het wateroppervlak.
- Vrouwelijke bloemen: De vrouwelijke bloemen verschijnen afzonderlijk en zijn groter, ongeveer 1,5 tot 2,5 centimeter lang. Ze groeien op een lange steel die wel 1 meter lang kan worden, waardoor de bloem het wateroppervlak kan bereiken voor bestuiving.
Biotoop
De Vallisneria nana is een fascinerende waterplant die van nature voorkomt in specifieke zoetwateromgevingen. Haar oorspronkelijke habitat geeft ons waardevolle inzichten in de omstandigheden die ze nodig heeft om te gedijen.
Natuurlijke Verspreiding
De Vallisneria nana is van oorsprong een inheemse plant van Australië. De “echte” Vallisneria nana is endemisch voor een zeer beperkt gebied in tropisch Australië, met name richting Queensland. Vanuit deze oorspronkelijke habitat heeft de plant zich wereldwijd verspreid via de aquarium handel, waarschijnlijk door haar gewenste eigenschappen en aanpassingsvermogen.
Leefomgeving en Waterlichamen
In haar natuurlijke omgeving wordt de Vallisneria nana gevonden in zoetwater. Ze is een hydrofyt, wat betekent dat ze een waterplant is die volledig ondergedompeld leeft. De plant past de lengte van haar bladeren aan de diepte van het water aan, ze komt voor in wateren met variërende dieptes, waar ze tot wel 3 meter lang kan worden.
Bodem en Substraat
De Vallisneria nana gedijt het beste wanneer ze geplant wordt in een substraat. Hoewel de plant ook zonder substraat kan worden vermeerderd met behulp van bladclusters of uitlopers, wordt het aanbevolen om de wortels in het substraat te plaatsen, zonder ze te diep te begraven, om rotting te voorkomen. De plant profiteert van ijzerrijk water.
Het Aquarium
De Vallisneria nana is een relatief gemakkelijk te verzorgen plant, wat haar populair maakt bij zowel beginners als ervaren aquascapers. Toch zijn er specifieke parameters en verzorgingstips die bijdragen aan haar optimale groei en welzijn in een aquarium.
Waterwaarden
Voor een gezonde groei van de Vallisneria nana is het belangrijk om stabiele waterparameters te handhaven. De ideale watertemperatuur ligt tussen 22°C en 28°C (72°F – 82°F). Wat de zuurgraad (pH) betreft, gedijt de plant het beste in een bereik van 6.5 tot 7.5, hoewel een iets breder bereik van tot pH 8.0 ook acceptabel is. De waterhardheid (dGH) moet tussen 2 en 12 dGH liggen. Het is belangrijk om zure wateromstandigheden te vermijden, aangezien dit de groei van de plant kan belemmeren.
Voeding en Bemesting
De Vallisneria nana is een snelgroeiende plant die meestal goed groeit zonder al te veel problemen.
De plant heeft echter wel baat bij een voedselrijk substraat en ijzerrijk water. Hoewel de plant voedingsstoffen zoals nitraten, fosfor en kalium uit het water kan opnemen, wordt het sterk aanbevolen om de wortels te voorzien van extra voeding. Dit kan door middel van worteltabletten die ijzer toevoegen. Als er vissen in het aquarium aanwezig zijn, is het nog belangrijker om de plant van voldoende voedingsstoffen te voorzien door middel van vloeibare meststoffen of worteltabletten. Bij het planten is het van belang de wortels niet te diep in het substraat te begraven, om rotting te voorkomen. De plant kan zelfs zonder substraat worden vermeerderd met behulp van bladclusters of uitlopers, wat aangeeft dat ze ook voedingsstoffen uit de waterkolom kan halen.
Koolstofdioxide (CO2)
De Vallisneria nana kan overleven en groeien zonder de toevoeging van extra CO2. Echter, zoals bij veel aquariumplanten, kan een stabiele CO2-toevoer de groei bevorderen. De beschikbare informatie vermeldt dat een gebrek aan nitraat of een overschot aan CO2 de groei van de plant negatief kan beïnvloeden.
De combinatie met Carbo (glutaaraldehyde) en vallisneria werkt ook niet. De plant verslijmt al snel bij het gebruik van Carbo!
Verlichting
Wat betreft verlichting is de Vallisneria nana vrij flexibel. Ze kan zich aanpassen aan zowel lage als hoge lichtomstandigheden. Voor een optimale groei en fotosynthese wordt echter matige tot hoge lichtintensiteit aanbevolen. Hoewel de plant kan overleven in omstandigheden met weinig licht, zal de groeisnelheid dan aanzienlijk langzamer zijn. Een standaard licht periode van 8-10 uur is doorgaans geschikt voor de meeste aquariumplanten.
Na het bespreken van de ideale omstandigheden voor de Vallisneria nana in een aquarium, is het nu tijd om te kijken naar een van de meest lonende aspecten van het houden van deze plant: het vermeerderen ervan. De Vallisneria nana staat bekend om haar gemakkelijke voortplanting, wat het een uitstekende keuze maakt voor zowel beginners als ervaren aquarianen die hun beplanting willen uitbreiden.
Vermeerderen
De Vallisneria nana vermenigvuldigt zich voornamelijk op een efficiënte en natuurlijke wijze, wat bijdraagt aan haar populariteit in de aquaristiek. Het proces is relatief eenvoudig en vereist geen geavanceerde technieken.
Vermeerdering via Uitlopers (Stolonen)
De meest voorkomende en succesvolle methode om Vallisneria nana te vermeerderen is via uitlopers, ook wel stolonen genoemd. Dit zijn ondergrondse stengels die de moederplant uitzendt. Aan het einde van deze uitlopers ontwikkelen zich nieuwe, jonge plantjes, ook wel “dochterplanten” of “zaailingen” genoemd.
Het proces verloopt als volgt:
- Vorming van uitlopers: De volwassen Vallisneria nana plant zal, zodra ze zich goed heeft gevestigd en de omstandigheden gunstig zijn, dunne, lichtbruine of witte uitlopers door het substraat sturen.
- Ontwikkeling van nieuwe plantjes: Op regelmatige afstanden langs deze uitlopers zullen zich nieuwe rozetten van bladeren vormen, die hun eigen wortels ontwikkelen. Dit zijn de nieuwe plantjes.
- Scheiden en verplanten: Zodra deze jonge plantjes voldoende wortels hebben gevormd en een paar bladeren hebben ontwikkeld, kunnen ze voorzichtig van de moederplant worden gescheiden. Dit doe je door de uitloper (of het “rizoom”) door te knippen tussen de moederplant en het nieuwe plantje.
- Nieuwe aanplant: De gescheiden jonge plantjes kunnen vervolgens op een nieuwe locatie in het aquarium worden geplant. Het is belangrijk om de wortels van de nieuwe plantjes in het substraat te plaatsen, maar niet te diep te begraven, om rotting te voorkomen.
Deze methode is zeer effectief en stelt de plant in staat om zich snel te verspreiden en dichte “gordijnen” van bladeren te vormen, wat een prachtig effect geeft in het aquarium . De planten kunnen zelfs zonder substraat worden vermeerderd door simpelweg de bladclusters of stolonen te scheiden .
Vermeerdering via Zaden
Hoewel Vallisneria nana bloemen produceert (mannelijke en vrouwelijke bloemen op afzonderlijke planten) en zaden kan vormen, is vermeerdering via zaden in de aquaristiek ongebruikelijk en wordt het als uitdagend en tijdrovend beschouwd. De mannelijke bloemen zijn zeer klein en drijven naar het wateroppervlak, terwijl de vrouwelijke bloemen op lange stelen naar het oppervlak reiken voor bestuiving. In een aquariumomgeving is succesvolle zaadproductie en ontkieming zeldzaam en wordt het zelden als een praktische vermeerderingsmethode gebruikt.
Kortom, de meest betrouwbare en aanbevolen methode voor het vermeerderen van Vallisneria nana is door het scheiden en verplanten van de dochterplanten die zich vormen aan de uitlopers. Dit zorgt voor een snelle en gezonde uitbreiding van je Vallisneria nana populatie in het aquarium.
Bijzonderheden
De Vallisneria nana is meer dan alleen een mooie achtergrondplant; ze vervult diverse functies en heeft enkele unieke eigenschappen die haar onderscheiden.
Waterkwaliteit: Ze speelt een cruciale rol bij het handhaven van de waterkwaliteit door waternutriënten zoals nitraten, fosfor en kalium te absorberen. Dit helpt de opbouw van schadelijke stoffen te voorkomen en draagt bij aan een heldere en gezonde wateromgeving.
Schuilplaats: De dichte groei van de lange, lintvormige bladeren biedt uitstekende schuilplaatsen en verstopplekken voor schuwe vissoorten en jonge vissen, waardoor ze zich veiliger voelen in het aquarium.
Spreiding beperken: Een van de weinige uitdagingen bij het houden van deze plant is het beperken van haar snelle verspreiding door middel van uitlopers. Regelmatig snoeien van de bladeren en het verwijderen van ongewenste clusters is nodig om de hoogte en de verspreiding in de hand te houden.
Drijfvermogen van wortels: Omdat de wortels niet diep begraven hoeven te worden, hebben ze soms de neiging om te drijven. Dit kan worden verholpen door kleine rotsen of stenen op de wortels te plaatsen om ze in het substraat te houden.
Groeisnelheid: De Vallisneria nana is een snelgroeiende plant, vooral wanneer ze wordt voorzien van een voedselrijk substraat en ijzerrijk water. De tijd die het kost om de maximale hoogte te bereiken, varieert, maar ligt gemiddeld tussen enkele weken en een paar maanden, afhankelijk van de licht- en watercondities en de beschikbaarheid van voedingsstoffen.
Potentiële Problemen en Ziekten
Zoals elke plant kan ook de Vallisneria nana te maken krijgen met specifieke problemen:
IJzertekort (Chlorose): Een van de meest voorkomende problemen is ijzertekort, wat leidt tot chlorose, oftewel het geel worden van de bladeren. Regelmatige monitoring van voedingsniveaus en het toedienen van ijzersupplementen via worteltabletten kan dit voorkomen.
Slechte groei: Een gebrek aan nitraat of, paradoxaal genoeg, een overschot aan CO2 kan ook leiden tot een slechte groei van de plant.
Rotting en smelten: De plant kan gaan rotten of “smelten” als de watercondities ongeschikt zijn of als de plant niet goed is geacclimatiseerd aan de nieuwe omgeving.
Eetbaarheid
Een verrassende bijzonderheid is dat de Vallisneria nana ook eetbaar is. De jonge bladeren kunnen worden gekookt en gegeten als groente. Ook de wortels en knollen zijn eetbaar . Dit is een aspect dat zelden wordt benadrukt in de context van aquariumplanten, maar het toont de veelzijdigheid van deze soort aan.
Na een grondige verkenning van de Vallisneria nana, van haar wetenschappelijke classificatie tot haar verzorging en vermeerdering, kunnen we een heldere conclusie trekken over deze populaire aquariumplant.
Conclusie
De Vallisneria nana is een uitstekende keuze voor zowel beginnende als ervaren aquariumhouders, dankzij haar relatief gemakkelijke verzorging. Ze gedijt goed bij stabiele waterwaarden, met een temperatuur tussen 22°C en 28°C, een pH van 6.0 tot 7.5 en een waterhardheid van 2 tot 12 dGH. De plant heeft baat bij een voedselrijk substraat en ijzerrijke worteltabletten, hoewel ze ook voedingsstoffen uit de waterkolom kan opnemen. Hoewel CO2-toevoeging niet strikt noodzakelijk is, bevordert matige tot hoge verlichting haar ontwikkeling. Deze plant draagt significant bij aan een gezond aquarium door water te voorzien van zuurstof, voedingsstoffen te absorberen en schuilplaatsen te bieden voor vissen.
Een opvallende eigenschap van de Vallisneria nana is haar vermogen om de bladeren aan te passen aan de waterdiepte, tot wel 3 meter lang in haar natuurlijke habitat, hoewel ze in aquaria doorgaans kleiner blijft. Haar snelle vermeerdering via uitlopers maakt regelmatige snoei noodzakelijk om overwoekering te voorkomen en de gewenste aquascape te behouden. Bovendien is het een tweehuizige plant met een unieke waterbestuiving, waarbij mannelijke bloemen drijven en vrouwelijke bloemen het oppervlak bereiken voor bestuiving. Een minder bekende bijzonderheid is dat de jonge bladeren, wortels en knollen van deze plant eetbaar zijn. Al met al is de Vallisneria nana een robuuste, functionele en esthetisch aantrekkelijke aanwinst voor bijna elk zoetwateraquarium.
Video
Auteur
Sinds ik op mijn twaalfde mijn eerste tweedehands aquarium kocht heb ik altijd wel een of meer aquariums gehad. Ik heb zelfs een garage ingericht als kweekruimte waarin ik in 50 aquariums zo’n 10.000 liter water in gebruik had. Op het moment heb ik nog twee aquariums. Een 1250 liter Tanganyika aquarium en een 250 liter gezelschapsaquarium met planten. De laatste 10 jaar heb ik aan deze website gewerkte als schrijver en fotograaf.
Copyright foto’s
Tropica.com
Aquaplantsonline.nl
Eyeweed – CC BY-NC-ND 2.0
Kevin Thiele – CC BY 2.0
