Rio Ibicuí

Rio Ibicuí

De Rio Ibicuí, ook bekend als de Ibicuí River, is een belangrijke waterweg in het zuidelijke deel van Brazilië. De naam “Ibicuí” is afkomstig uit de Tupi-taal en betekent “grond van zand”, wat mogelijk verwijst naar de samenstelling van de rivierbedding of de omliggende gebieden. Deze rivier speelt een cruciale rol in de lokale geografie en vormt een belangrijke zijrivier van de Rio Uruguay.

Ligging en verloop

Rio Ibicuí bevindt zich in de staat Rio Grande do Sul, in het zuidelijke deel van Brazilië. De rivier heeft een lengte van 290 kilometer en is de belangrijkste zijrivier van de Rio Uruguay. De Rio Ibicuí ontstaat door de samenvloeiing van twee andere rivieren: de Rio Santa Maria en de Ibicuí-Mirim River. Deze samenvloeiing vindt plaats nabij de stad Cacequi . Tijdens zijn loop scheidt de Ibicuí de steden Uruguaiana en Itaqui van elkaar.

Klimaat en omgeving

De regio waar de Rio Ibicuí doorheen stroomt, in de staat Rio Grande do Sul, Brazilië, kenmerkt zich door een warm en gematigd klimaat. Het hele jaar door valt er neerslag, zelfs in de maanden die doorgaans als droger worden beschouwd. De gemiddelde jaartemperatuur in de nabijgelegen stad Ijuí bedraagt ongeveer 19,5 °C, met een jaarlijkse neerslag van ongeveer 1966 mm.

De seizoenen in dit zuidelijke deel van de wereld zijn omgekeerd ten opzichte van het noordelijk halfrond. De zomer begint hier eind december en duurt tot maart, met de warmste maand januari, die een gemiddelde temperatuur van 24,3 °C kent. Juli is de koudste maand, met gemiddelde temperaturen van ongeveer 13,8 °C . Er is een duidelijke schommeling in neerslag gedurende het jaar, met oktober als de maand met de meeste neerslag (gemiddeld 242 mm) en augustus als de droogste maand (gemiddeld 110 mm). De schommeling van de temperaturen tussen de seizoenen bedraagt ongeveer 10,5 °C.

De omgeving langs de Rio Ibicuí bestaat uit een mix van savanne-achtige landschappen en gebieden die beïnvloed worden door de rivier zelf, zoals uiterwaarden en oeverbossen. De naam “Ibicuí” betekent “grond van zand” in de Tupi-taal, wat kan duiden op zandige oevers of een zandige rivierbedding in bepaalde delen van de rivier. De hoge neerslag gedurende het hele jaar zorgt voor een constante watertoevoer, wat essentieel is voor de lokale ecosystemen.

Ecologie en biodiversiteit

Het Rio Ibicuí-bekken, inclusief zijn zijrivieren zoals de Toropi River, herbergt diverse ecosystemen die kenmerkend zijn voor Zuid-Brazilië. De vegetatie in de regio is een overgangszone tussen het Seizoensgebonden Loofbos (galerijbossen) en de Savanne (graslanden), vallend binnen het Pampa-biotoop. Hoewel de huidige vegetatie sterk is aangetast door omzetting naar weiland, is de oevervegetatie op de hellingen goed bewaard gebleven.

De rivierbeddingen en stroombeddingen bestaan over het algemeen uit grind op de hellingen en zand in de uiterwaarden. De microbekkens binnen het Ibicuí-bekken, gevormd door kleine tot middelgrote beken, vertonen variaties in korrelgrootte van het sediment als gevolg van de oppervlaktegeologie. Zo hebben de Sertão da Mata en Ribeirão beken, dichter bij de helling, grove sedimenten (grind), terwijl de Tororaipi en Chiniquá beken, verder van de helling, zandige beddingen hebben. Macrophyten (waterplanten) zijn aanwezig op bijna de helft van de onderzochte locaties, hoewel ze het schaarst zijn langs de Sertão da Mata beek.

De waterwaarden in de onderzochte beken van het Toropi-bekken (een zijrivier van de Ibicuí) vertoonden weinig variatie in stroomsnelheid (gemiddeld 0,19 m/s), pH (gemiddeld 7,23) en opgeloste zuurstof (gemiddeld 8,29 mg/L). Dit duidt op relatief stabiele omstandigheden in deze specifieke microbekkens.

Belangrijke vissoorten

De Rio Ibicuí en zijn zijrivieren herbergen een verscheidenheid aan vissoorten, waarvan sommige populair zijn onder sportvissers en interessant voor aquariumliefhebbers. Tot de meest opvallende soorten die in de Rio Ibicuí zijn waargenomen, behoren:

• Trahira (Hoplias malabaricus) – Deze roofvis is bekend om zijn robuuste bouw en komt veel voor in de regio.
• Golden Dorado (Salminus brasiliensis) – Een zeer gewilde sportvis, bekend om zijn kracht en goudkleurige schubben. Deze soort is ook waargenomen in de Rio Ibicuí da Armada, een zijrivier.
• Roodbuik Piranha (Pygocentrus nattereri) – Een iconische Zuid-Amerikaanse vis, bekend om zijn scherpe tanden en rode buik . (nog niet beschreven op AquaInfo.nl)
• Spatel Meerval (Sorubim lima) – Een meerval met een karakteristieke afgeplatte snuit.
• Tweevlek Astyanax (Astyanax bimaculatus) – Een kleinere karperachtige vis die vaak in scholen leeft. (nog niet beschreven op AquaInfo.nl)
• Tijger Spatelmeerval (Pseudoplatystoma fasciatum) – Een grote meerval met opvallende strepen, eveneens een populaire sportvis.
• Piraya Piranha (Pygocentrus piraya) – Een andere piranhasoort, waargenomen in de Rio Ibicuí da Armada.
• Cambeva flavopicta – Een recent beschreven meervalachtige soort die specifiek in de Rio Ibicuí in Santa Catarina is gevonden. (nog niet beschreven op AquaInfo.nl)

Deze lijst geeft een indicatie van de diverse ichthyofauna die in het riviersysteem van de Rio Ibicuí te vinden is, variërend van roofvissen tot kleinere scholenvisjes en meervallen.

Aquariumadvies

Voor aquariumliefhebbers die de natuurlijke omgeving van de Rio Ibicuí willen nabootsen, is het belangrijk om rekening te houden met de specifieke waterwaarden en landschappelijke kenmerken van de regio. Een biotoopaquarium dat de Rio Ibicuí representeert, kan een fascinerende en leerzame ervaring bieden.

Waterwaarden en inrichting:

• Temperatuur: De Rio Ibicuí stroomt door een gebied met een warm en gematigd klimaat. De gemiddelde jaartemperatuur ligt rond de 19,5 °C, met uitschieters van 13,8 °C in de koudste maand (juli) en 24,3 °C in de warmste maand (januari) . Voor de meeste tropische vissoorten die in de rivier voorkomen, is een stabiele temperatuur tussen de 22°C en 25°C ideaal. Een lichte seizoensdaling kan overwogen worden als men specifieke periodes wil nabootsen, maar is voor de meeste hobbyisten niet noodzakelijk.
• pH-waarde: De pH-waarde in de zijrivieren van de Ibicuí is gemiddeld 7,23. Dit betekent dat het water neutraal tot licht alkalisch is. Een pH-waarde tussen 7.0 en 7.5 is daarom een goede richtlijn voor een biotoopaquarium.
• Stroming: De gemiddelde stroomsnelheid in de onderzochte beken is relatief laag (0,19 m/s). Een matige tot zachte stroming is dus passend. Dit kan worden bereikt met een geschikte filteruitstroom of door het plaatsen van een kleine stromingspomp.
• Substraat: De rivierbeddingen bestaan uit grind op de hellingen en zand in de uiterwaarden. Een combinatie van fijn zand als basis, aangevuld met wat fijn grind en afgeronde stenen, zal de natuurlijke bodem goed nabootsen.
• Beplanting en decoratie: Macrophyten (waterplanten) zijn aanwezig in de regio. Kies voor robuuste waterplanten die gedijen in neutraal water. Daarnaast kunnen kienhout, takken en gedroogde bladeren (bijvoorbeeld eiken- of beukenbladeren) worden toegevoegd om schuilplaatsen te creëren en de natuurlijke uitstraling te versterken. Deze bladeren zullen ook tannines afgeven, wat een lichte theekleur aan het water kan geven, vergelijkbaar met veel Zuid-Amerikaanse rivieren.

Slot

De Rio Ibicuí is een vitale waterweg in het zuiden van Brazilië, die met zijn 290 kilometer een belangrijke zijrivier vormt van de Uruguay River. De naam, “grond van zand”, weerspiegelt de aard van zijn bedding en oevers. De rivier stroomt door een regio met een warm en gematigd klimaat, gekenmerkt door constante neerslag en een overgangslandschap van bos en savanne. Hoewel menselijke activiteiten zoals landbouw de natuurlijke vegetatie hebben beïnvloed, blijft de oevervegetatie op veel plaatsen goed bewaard, wat cruciaal is voor de diverse ecologie. De Rio Ibicuí herbergt een rijke visfauna, waaronder indrukwekkende roofvissen en kleinere karperachtigen, wat de rivier zowel ecologisch als voor aquariumliefhebbers interessant maakt.

Auteur

Copyright foto

Odacir Blanco – CC BY-SA 3.0