Serrasalmidae
Familie Serrasalmidae: Een Uitgebreide Beschrijving
De familie Serrasalmidae, ook wel bekend als serrasalmiden, is een fascinerende groep vissen die voornamelijk voorkomt in de zoetwateren van Zuid-Amerika. Deze familie omvat enkele van de meest iconische vissen, zoals de piranha’s en pacu’s, die bekend staan om hun unieke ecologische rollen en opvallende verschijningen.
Ontdekking en Naamgeving
De familie Serrasalmidae werd voor het eerst beschreven door de Nederlandse ichthyoloog Pieter Bleeker in 1859. De wetenschappelijke naam “Serrasalmidae” betekent “gezaagde zalmfamilie”, wat verwijst naar de gekartelde kiel die langs de buik van deze vissen loopt.
Taxonomie en Systematiek
Serrasalmidae werd oorspronkelijk geclassificeerd als een subfamilie van de Characidae, maar werd later verheven tot de status van een aparte familie. De familie omvat meer dan 100 soorten, verdeeld over verschillende geslachten. De taxonomie en systematiek van deze familie zijn complex en vaak onderwerp van discussie onder ichthyologen. Met nieuwe mogelijkheden om het DNA te onderzoeken volgen er ongetwijfeld nog vele aanpassingen binnen deze familie.
Genera en Onderverdeling
De familie Serrasalmidae bestaat uit de volgende geslachten:
- Acnodon
- Catoprion
- Colossoma
- Metynnis
- Mylesinus
- Myleus
- Mylossoma
- Ossubtus
- Piaractus
- Pristobrycon
- Pygocentrus
- Pygopristis
- Serrasalmus
- Tometes
- Utiaritichthys
Deze geslachten zijn onderverdeeld in drie hoofdclades op basis van zowel morfologische als moleculaire studies:
1. Colossomatinae: Deze subfamilie omvat de grote herbivore pacu’s zoals Colossoma, Piaractus, en Mylossoma.
2. Myleinae: Deze subfamilie omvat voornamelijk herbivore vissen uit snelstromende wateren, zoals Myleus, Mylesinus, en Tometes.
3. Serrasalminae: Deze subfamilie omvat de bekende piranha’s en de aquariumvissen zoals Metynnis, Serrasalmus, Pristobrycon, Pygocentrus, en Pygopristis.
Beschrijving en Ecologie
Serrasalmiden zijn middelgrote tot grote vissen die een lengte van ongeveer 1 meter kunnen bereiken. Ze hebben een diep, zijdelings samengedrukt lichaam met een reeks midventrale abdominale stekels of schubben, en een lange rugvin met meer dan 16 stralen. De meeste soorten hebben een naar voren gerichte stekel net voor de rugvin, behalve de leden van de geslachten Colossoma, Piaractus, en Mylossoma.
Serrasalmiden bewonen alle grote en enkele kleinere Atlantische riviersystemen in Zuid-Amerika ten oosten van de Andes, maar zijn ook geïntroduceerd in andere gebieden. Ze variëren van ongeveer 10°N breedtegraad tot ongeveer 35°S breedtegraad.
Evolutie en Geluidproductie
Interessant is dat sommige serrasalmiden in staat zijn om geluid te produceren. Dit vermogen is geëvolueerd van eenvoudige geluidproducerende mechanismen zonder gespecialiseerde structuren tot complexe mechanismen met grote, snel samentrekkende spieren. Dit fenomeen wordt gezien als een voorbeeld van exaptatie, waarbij bestaande structuren een nieuwe functie krijgen.
Grootste en Kleinste Soorten
De grootste soort binnen de familie Serrasalmidae is Colossoma macropomum, die een lengte van ongeveer 1 meter kan bereiken. De kleinste soort is Catoprion mento, die een lengte van ongeveer 15 cm bereikt.
Bijzonderheden
Een bijzonder aspect van de Serrasalmidae is hun rol in de ecologie van de Zuid-Amerikaanse rivieren. Ze zijn niet alleen top-predatoren, maar spelen ook een cruciale rol in de verspreiding van zaden in de overstroomde bossen. Dit maakt hen tot een sleutelsoort in hun ecosystemen.
Conclusie
De familie Serrasalmidae is een diverse en ecologisch belangrijke groep vissen die een breed scala aan habitats in Zuid-Amerika bewonen. Hun complexe taxonomie en evolutie, gecombineerd met hun unieke ecologische rollen, maken hen tot een fascinerend onderwerp van studie voor zowel wetenschappers als aquariumhouders.
Meer informatie over een deel van deze familie vind je op de pagina Algemene informatie over Piranha’s
De geslachten die we hebben opgenomen in onze database vind je hieronder: