Recept voor het kweken van Maanvissen

Recept voor het kweken van maanvissen: Neem 1 volwassen Maanvis man en 1 volwassen Maanvis vrouw, stop ze in een aquarium van gemiddelde grootte en vul dit met kraanwater, voeg een heel klein beetje zout toe, een paar planten en een stuk platte steen, voer met een variatie van bevroren voer en vlokken, laat het geheel langzaam aan bubbelen op een temperatuur van 24º C gedurende een week of 2 a 3; et  voilá! Maanvissen voor iedereen!

Als je eerste ervaringen met het kweken van Maanvissen (Pterophyllum scalare) ook maar enigszins op de die van mij lijken, was de bovenstaande informatie het enige dat je uit een kweker of welk boek dan ook aan informatie kon knijpen. Als gevolg daarvan was je maanden bezig en ontelbare nesten verder om het kunstje te leren om de jongen te laten overleven, alleen maar om de net uitgekomen jongen te zien sterven voordat ze ook maar het haast onhaalbare stadium hadden bereikt van: “vrijzwemmen”.

Sinds 3 jaar gebruik ik een succesvolle techniek voor het kweken en laten opgroeien van Maanvissen, deze methode is ontwikkeld door te experimenteren en ideeën uit te wisselen met andere kwekers. Deze techniek wil ik delen zodat jouw ervaringen met het kweken van maanvissen leuker zullen zijn. Het is vreemd, maar als het kweken met de Maanvis eenmaal is gelukt wordt de stilte opgeheven en anderen zijn ineens bereid de verschillende technieken te bespreken. Je wordt geaccepteerd als één van de elite – de Succesvolle Maanviskwekers!

Waterwaardes

De belangrijkste factoren bij het laten opgroeien van Maanvissen zijn de watercondities. Alhoewel de Maanvissen eieren zullen leggen in de meest uiteenlopende waterwaardes, is het belangrijk om die waardes stabiel te houden. In tegenstelling tot wat veel mensen beweren: Maanvissen hebben geen zacht en zuur water nodig om eieren te leggen. Hierdoor is filteren over turf of het gebruik van osmosewater niet nodig. Ik gebruik kraanwater wat ik een dag heb laten staan zonder toevoegingen of veranderingen en mijn stadswater bevat veel kalk en is hard. Ik heb geprobeerd het water zachter te maken en de pH te verlagen maar kwam erachter dat de watersamenstelling dan niet constant bleef, waardoor de vissen gestresst raakten. Wat je watercondities ook zijn, extremen uitgesloten, gewoonlijk passen de Maanvissen zich wel aan. Temperaturen tussen de 21º C and 26º C zijn prima, hou de temperatuur in ieder geval constant.

Maanvis Kweekkoppels

Er zijn 2 manieren om aan kweekkoppels te komen: koop een kweekkoppel of koop jongen en laat ze opgroeien tot volwassenen. Als je voor de eerste methode gaat kies dan een kweker met een goede reputatie. Neem contact op met de kweker om de vissen in hun kweekomgeving te zien. Als je daar bent kijk dan naar de eigenschappen van de vissen die je wilt hebben: gelijkmatige vinnen, de vorm van het lichaam, goede eetlust, duidelijk gelijkmatig patroon en kleuring (vooral als je exotische soorten zoekt of speciale kleurvarianten) en uiteraard goede gezondheid. Vraag om wat nakomelingen te mogen zien en kijk bij deze jongen naar dezelfde kenmerken. Pas als je tevreden bent gesteld met de kenmerken koop je het paar. Alhoewel het koppel duur kan zijn, er zijn geen garanties dat ze bij jou ook zullen kweken. Als er aan de goede watercondities wordt voldaan krijg je wel een vruchtbaar, bewezen koppel dat snel tot kweken zou moeten overgaan waardoor je je investering sneller terug verdient. De tweede methode omvat het kopen van en stuk of acht jongen met dezelfde gewenste kwaliteiten zoals hierboven genoemd, afkomstig vaneen kweker of een aquariumwinkel met een goede reputatie, het op laten groeien tot volwassenheid, en ze tenslotte zelf een koppel laten vormen. Deze laatste methode is weliswaar goedkoper en het kan zijn dat je meer dan 1 paar overhoudt, maar er zijn geen garanties dat je een stabiel, vruchtbaar paar overhoudt en je moet 6 tot 9 maanden wachten tot ze de seksuele volwassenheid hebben bereikt.

Het Maanvis Kweekaquarium

Als je eenmaal een koppel hebt, maak dan een 50 tot 100 liter aquarium voor ze klaar. Bij kleinere aquaria zitten ze te dicht op elkaar en grotere aquaria zijn zonde van de ruimte; je kan daar ook een uitzwembak neerzetten. Hoge aquaria zijn weer wel nodig voor sluierstaartvarianten. Verhuis het koppel pas als het aquarium helemaal is ingericht, aangezien het veranderen of toevoegen van spullen of apparatuur extra stress veroorzaakt, mogelijk met als gevolg dat het koppel uit elkaar valt. Gebruik een gerijpt sponsfilter om het onderhoud makkelijk te houden. Plaats een 5 centimeter breed bij 25 centimeter hoge platte steen en zet deze overeind onder een scherpe hoek in een hoek van de bak en plaats een tweede platte steen aan de voet van de ander om te voorkomen dat hij wegglijd. Voeg een plant toe die in een pot staat en zet deze ongeveer 8 tot 12 centimeter voor de steen (niet essentieel maar het geeft wel wat beschutting).

Het aquarium zou op een rustige plek moeten staan met zo min mogelijk verstoringen. Als het aquarium eenmaal klaar is doe je het koppel erin. Doe er geen andere vissen bij.

Maanvissen voorbereiden op de kweek

Nu dat je een koppeltje hebt gehuisvest in hun kweekomgeving, wordt het tijd om het paar voor te gaan bereiden op het paren. Aanbevolen wordt gebruik te maken van een goed afgewisseld menu van vlokken, diepvriesvoer en levend voer (indien beschikbaar). Voedsel met veel proteïne zal de grootte, hoeveelheid en kwaliteit van de eieren vergroten, maar het voeren van puur proteïne is niet goed voor de vissen omdat ze ook vezels nodig hebben om maagrot te voorkomen en om een goede vertering te bevorderen. Een combinatie van vlokken in de morgen, tubifex in de namiddag en ’s avonds weer vlokken werkt prima. Geef de kweekkoppels ’s avonds ongeveer 1 uur na de vlokken nog een goede portie witte mug of tubifex. Aangezien de vezels in de vlokken de vertering vertragen, zal deze extra portie proteïne in de witte mug en tubifex beter worden verteerd en opgenomen. Houdt daarbij voor ogen dat met kweekkoppels de extra proteïne omgezet wordt in voortplantingsproducten (hom en kuit): dus grotere en sterkere jongen! Dit werkt uiteraard maar tot een bepaald punt, dus overdrijf het niet.

Al snel zal het paar interesse gaan tonen in de platte steen en de legbuis (ovipositor) van het vrouwtje zal zichtbaar worden. Dit is het signaal om het belangrijkste deel voor te gaan bereiden: het kunstmatig broeden en opfokken van de jongen. Alhoewel sommige kweekkoppels hun jongen geheel zelfstandig kunnen uitbroeden, is het heel gewoon bij huis- tuin- en keuken Maanvissen (vele generaties verwijderd van hun wildvangouders) om hun eieren, of later de jongen op te eten! Je hebt het volgende nodig: 1 grote glazen pot, verwarming (75 Watt), plastic gedestilleerd water fles, 40 liter aquarium, luchtslang, bruissteen en gewicht (het gewicht van een luchtgordijn werkt uitstekend) en methyleen blauw en eSHa 2000. Deze spullen van te voren klaar hebben staan zal zeker bijdragen aan een goede kweek!

Zet als eerste het 40 liter aquarium neer, op een makkelijk bereikbare plek. Vul het aquarium tot de helft met kraanwater en stop de verwarming in het aquarium. Stel de temperatuur zo af dat hij gelijk is aan de temperatuur van de bak van het kweekkoppel. Sluit vervolgens de luchtslang aan op de bruissteen, zorg dat de luchtslang lang genoeg is om de luchtpomp te bereiken. Vul de plastic fles met koud kraanwater en zet hem in het aquarium. Doe de dop niet op de fles, op deze manier kan eventueel chloor in het water ontsnappen (het gebruik van koud kraanwater wat wordt opgewarmd zorgt ervoor dat je geen chemische middel hoeft toe te voegen om het chloor te verwijderen, het chloor zal binnen 24 uur vanzelf vervliegen). (N.v.d.R.: Dit is een vertaald Amerikaans artikel en de bovenstaande passage refereert aan de bedroevende staat van het drinkwaterleidingnet in de U.S.A. Hierdoor moeten de drinkwaterbedrijven daar het water  voorzien van chloride en chloramine om het water bij de afnemer nog enigszins geschikt voor consumptie uit de kraan te krijgen. In Nederland beschikken wij over een goed onderhouden waterleidingnet en de kwaliteit van het leidingwater hier is dan ook vele malen beter dan daar, en bovendien niet of nauwelijks gechloreerd.) Tot slot: WACHT OP EIEREN!

Het afzetten van de maanvis eieren

Zodra ze beginnen te paren, vul je de glazen pot met water uit de plastic fles en plaats je de pot in het aquarium. Het water uit de fles mag niet ouder zijn dan een paar dagen, hierna is het te oud. Timing is belangrijk en na een paar paringspogingen zal je bekend zijn met het paringsritueel van je koppel en zul je geen problemen meer hebben met het coördineren van je voorbereidingen.

Nadat je zeker weet dat ze klaar zijn met afzetten (het mannetje bevrucht dan geen eieren meer), verwijder je de eieren door heel simpel het stuk steen uit het aquarium te tillen en omgekeerd (eieren beneden) in de glazen pot te plaatsen. Je hoeft je geen zorgen te maken over het onder water houden van de eieren tijdens het verplaatsen naar de glazen pot, ze drogen echt niet binnen 5 tot 10 seconden uit. Doe vervolgens het bruissteentje in de glazen pot op de bodem bij het begin van de steen zodanig dat de luchtstroom vlak voor de eieren langs gaat (naast de eieren mag ook als de eieren aan het randje van de steen zijn afgezet). Regel de luchtstroom zo dat een constante rustige stroom luchtbelletjes verschijnt. Voeg 7 druppels methyleen blauw toe. Vergeet niet om de plastic fles weer te vullen met koud kraanwater en zet deze weer in het aquarium terug, je hebt dit water weer nodig om over een paar dagen water te verversen.

Water verversen!

Water verversen zeg je? Bij eieren? Dat klopt, water verversen en vaak ook! Alhoewel ze nog niet uitgekomen zijn en zwemmen, groeien je waardevolle eieren wel en produceren ze afvalstoffen en geven ze gifstoffen af aan de ongefilterde pot. Het verversen van 60% tot 75% water per dag zorgt ervoor dat de concentraties afvalstoffen niet te hoog oplopen. Je hoeft niet te proberen om gefilterd aquarium water of een filter toe te voegen aan de eierpot aangezien de bacteriën en schimmels in het water de eieren aantasten (heb ik al geprobeerd). Gebruik een stuk luchtslang met een hard plastic buisje eraan (makkelijker onder controle te houden) om water af te hevelen. Probeer eventuele dode (witte) eieren te verwijderen terwijl je het water afzuigt. Zachtjes tegen de eieren tikken maakt ze doorgaans los van de steen en andere eieren. Het is een goed idee om ze over te hevelen in een apart bakje voor wanneer je per ongeluk een paar goede eieren meezuigt. Nadat je 60% tot 75% van het water hebt verwijderd (zorg ervoor dat je de eieren niet droog legt) kun je rustig wat water uit de plastic fles overgieten in de glazen pot. Zorg ervoor dat je de eieren niet verstoort of van de steen spoelt (een koffiefilterhouder druppelt erg mooi en rustig, wel onthouden dat je hem terugstopt voordat je vrouw erachter komt!). Vul de plastic fles voor morgen.

Uitkomen van de eieren

De avond dat de eieren uitkomen (gewoonlijk 2 dagen na het leggen) verwijder je het stuk steen voordat je water ververst. Dit kun je doen door de steen recht omhoog te tillen en een paar centimeter boven de bodem beweeg je de steen dan snel heen en weer om de pas uitgekomen jongen los te krijgen. Als alle jongen eraf zijn, haal je de steen eruit, je wast hem en plaatst hem terug bij de ouders in het aquarium voor een nieuwe kweek. Deze keer, na het waterverversen voeg je 5 druppels eSHa2000 toe. Ververs elke dag het water en voeg elke dag eSHa2000 toe totdat de jongen los kunnen zwemmen (5 tot 6 dagen na het uitkomen).

Artemia kweken

Begin met het kweken van artemia de dag voordat de jongen vrij kunnen zwemmen. Alhoewel de jongen grootgebracht kunnen worden op fijngewreven vlokken wegen de voordelen van artemia ruim op tegen de moeite. De jongen zullen sneller eten (gestimuleerd door de beweging en geur), hierdoor worden ze sterker en gezonder. Aangezien de artemia ongeveer na 24 uur uitkomen, moet je de kweek de dag voor het vrijzwemmen opzetten, de artemia zijn dan op hun kleinst en kunnen dan gemakkelijk door de jongen worden gegeten. Voer de jongen 1 keer in de glazen pot voor je ze verplaatst naar de uitzwembak. Ververs na de voeding om de opbouw van de hoeveelheden afval en ammoniak te minimaliseren.

Verplaatsen van de jonge maanvissen

De jongen verplaatsen is makkelijk; til de glazen pot uit het 40 liter aquarium en laat hem drijven in een 40 tot 60 liter opgroeiaquarium. Dit aquarium moet alleen worden uitgerust met een verwarming en een sponsfilter, om het zo schoon en makkelijk onderhoudbaar mogelijk te houden. Nadat de pot lang genoeg in het aquarium heeft gedreven om dezelfde temperatuur aan te nemen, laat je hem iets zakken zodat het water langzaam in de pot kan stromen. Wacht 5 minuten. Herhaal dit proces nog 3 keer. Bij de laatste onderdompeling draai je de pot ondersteboven en giet je de jongen in het aquarium.

Voeren van de jonge maanvissen

Geef de jongen drie keer per dag verse artemia en ververs dagelijks 30% tot 50% water. Onthoud, je hebt letterlijk honderden jongen in het aquarium alhoewel dat de eerste twee weken niet het geval lijkt te zijn.Het water ververs je niet alleen om afvalstoffen af te voeren, maar je verwijdert ook een groeiremmend hormoon dat de vissen produceren. Veelvuldige, grote waterverversingen laten de vissen denken dat ze in een veel groter aquarium zitten omdat ze dan de hormonen niet meer waarnemen waardoor ze veel sneller groeien. Uiteindelijk komt het moment dat je de jongen moet opsplitsen en een groter aquarium moet geven. Dit moment komt als de jongen uit elkaar gaan en zich door het hele aquarium hebben verspreid. Als je ze genoeg voedsel, ruimte en waterverversingen geeft zullen de jongen klaar zijn voor verkoop als ze 8 tot 12 weken oud zijn.

Of je nu een pas beginnende Maanvissenkweker bent of een kweker die een andere methode zoekt: dit recept is het proberen waard. Alhoewel deze methode niet de enige manier is om Maanvissen te kweken, dit recept volgen maakt het kweken van Maanvissen net zo simpel als het plaatsen van 1 volwassen man en 1 volwassen vrouw in een  middelgroot aquarium en…..!

Eerste publicatie: The Calquarium, Vol.39, Number 8. Calgaryaquariumsociety
Bron: aquarticles.com (niet meer beschikbaar)
Vertaling: John de lange

Zie ook:

Soortbeschrijvingen Maanvissen:
Pterophyllum scalare
Pterophyllum altum
Pterophyllum leopoldi