Arowana

We weten nu dat er mensen zijn die kiezen voor een enorm aquarium of er een zouden willen hebben. Als we dan op zoek gaan naar de grotere jongens voor deze aquaria, kunnen we natuurlijk niet om een van de mooiste grote zoetwatervissen heen die er zijn: de Arowana.

Net zoals de zeer grote Arapaima’s uit het Amazonegebied, de kleine, sierlijke vlindervissen uit Afrika en de olifantsvissen die electrische signalen kunnen uitzenden, behoren de Arowana’s tot de Beentongvissen (Osteoglossiformes). Dit is een groep vissen die naast tanden op de kaken, ook tanden op hun tong en gehemelte hebben. Die tongtanden gebruiken ze gewoonlijk om hun prooi te pletten.

Muilbroeders

Arowana’s zijn typische muilbroeders. Dit houdt in dat de eieren in de bek worden uitgebroed, in het geval van de Arowana’s, is het het mannetje die deze taak op zich neemt. Ze houden de jongen wel tot zo’n 8 weken in de muil voordat ze vrij mogen zwemmen. De dooierzakken blijven tot die tijd met een soort navelstreng aan de jonge dieren vastzitten, die als voedselpakket dienen. Men zegt dat als de dooierzak nog verbonden is nadat de jonge dieren de muil van hun vader heeft verlaten, ze vaak ten dode zijn opgeschreven. Bij het verlaten van de muil zijn de jongen inmiddels zo’n 6 – 10 cm. groot en beginnen ze met het eten van kleine insecten.

Arowana’s nemen sowieso de tijd voor zaken die van belang zijn. Als je alleen al denkt aan hun “verlovingsperiode”. Ze maken elkaar vele weken tot wel maanden het hof voordat ze gaan paaien.
In de natuur kunnen we de Arowana’s tegenkomen in langzaam stromend en stilstaand water. Het zijn echte springers. Er zijn er die wel tot 1,5 meter hoog boven het water uitkomen. Deze methode gebruiken ze o.a. om insecten te vangen, een van hun favoriete snackjes en de hoofdmaaltijd voor de jonge Arowana’s. Daarnaast leven de volwassen dieren van vissen, kikkers en garnalen.

Verschillende Leefgebieden

Wat misschien niet iedereen weet is dat er verschillende soorten in verschillende gebieden voorkomen:

Zuid Amerika

Zo komen er in Zuid-Amerika twee soorten voor. De meest bekende is de Zilveren Arowana (Osteoglossum bicirrhossum) die in de Zuid-Amerikaanse regenwouden leeft. Dit is, zover bekend, de hoogste springer van alle Arowana’s. In de natuur kan hij een lengte van 1.30 bereiken maar in gevangenschap wordt hij vaak niet groter dan zo’n 80cm. Zoals zijn naam al aangeeft is hij zilver van kleur. Hij heeft twee baarddraden en grote schubben.

De andere soort is de Zwarte Arowana (Osteoglossum ferreirai). Deze wordt niet groter dan 90 cm. lang en is donker van kleur. De jongen zijn eerst zwart met gele vlekken over de gehele lengte van hun lichaam, als ze ouder worden verdwijnen de gele vlekken en worden ze bijna egaal zwart. Ook zij hebben 2 baarddraden.

Australië

Ook in Australië leven twee soorten: Allereerst de meest voorkomende, de Scleropages jardini, die ook in Nieuw Guinea voorkomt. Dit dier staat bekend onder meerdere namen, zoals Northern Saratoga, Jardine Saratoga, Gulf Saratoga, Australian Gold of Pearl Arowana en Jardini Saratoga. De Australische Arowana komt uit dezelfde familie als de Aziatische Arowana en lijkt qua lichaam ook zeer veel op zijn Aziatische neef. Het grote verschil zit hem in de grootte en het aantal van de schubben en de kleur. Jardini’s hebben veel meer kleine schubben dan de Aziatische
Arowana’s.

De schubben zijn bruin/brons van kleur en elke schub heeft een rode stip wat het dier een mooie roodachtige glans geeft. De vinnen van de Jardini zijn donkerder dan het lichaam, met een donkerrode glans en lichtere stippen. Op de kieuwdeksels bevinden zich ook weer rode stippen en streepjes. Ze zetten hun eieren af in het begin van het natte seizoen. Het water heeft dan een temperatuur van 30 graden. In de natuur worden deze dieren zo’n meter lang maar in gevangenschap bereiken ze vaak niet meer dan 50-55cm, wat ze geschikt maakt om in ietwat kleinere bakken gehouden te worden. Omdat het een zeer agressieve vis is, wordt wel aangeraden de vis als solitair te houden.

Daarnaast vinden we in Australië ook de “Geparelde Arowana” (Scleropages leichardti). Ook deze heeft vele namen: Dawson River Saratoga, Southern Saratoga, Spotted Barramundi, Australian Spotted Arowana en Leichardti Saratoga. Het lichaam van de Leichardti is iets langgerekter en de kop is iets ronder dan die van de Jardini. Ook zijn ze iets lichter van kleur dan de Jardini’s al hebben ze wel dezelfde rode stippen op de schubben.

Azië

De allermooiste soort vinden we in Azië. De “Aziatische Arowana” (Scleropages formosus) is de meest exclusieve en vaak ook mooist gekleurde Arowana’s uit de familie. Er wordt wel gezegd dat de Aziatische Arowana’s de mooist gekleurde vissen zijn voor zoetwater aquariums. Niet alleen hun prachtige kleur maar ook het sierlijke zwemmen, de perfecte schoonheid en de superieure uitstraling maken van deze vissen daadwerkelijk de koning van elk aquarium. Vooral in Azië zelf zijn deze dieren enorm gewild en zijn het echte statusdieren die ook nog eens geluk brengen volgens de legende van de draak en de tijger. Vaak worden ze daarom in groepen van 9 gehouden; het geluksnummer van de bijgelovige Aziaten.

Ze worden in de natuur zo’n 90 cm lang, terwijl in gevangenschap ze niet groter worden dan 70 cm. Ze komen in de meest prachtige kleuren voor. Zo vinden we in Indonesië (Kalimantan en Sumatra), Vietnam, Myanmar, Thailand, Cambodja, en Maleisië de meest voorkomende en daardoor ook vaak de wat goedkopere soort: de “Groene Arowana”. Doordat de soort zo wijd verspreid is, zijn ook bij deze weer vele kleurvarianten mogelijk. De meeste vissen zijn gewoon grijs groenig maar sommige soorten kunnen ook een diepe paarse basis kleur hebben, wat de prijs uiteraard ten goede komt. Een vrij recent in trek geraakte groene variant uit Maleisië is de Nami Green Arowana. Deze groene variant wordt nu voor hoge prijzen verkocht dankzij het slangen patroon op het lichaam van de vis.

Ook de “Zilveren Aziatische Arowana” (niet te verwarren met de Zilveren Arowana uit Zuid-Amerika) komt veelvuldig voor. Hiervan zijn weer twee subvarianten, namelijk de “Zilveren grijs-staart” die ook wel “Pinoh Arowana” wordt genoemd en de “Zilveren geelstaart”. Die beiden in een ander gedeelte van Borneo worden aangetroffen.

Crossback Arowana of Gouden Arowana. Deze vis dankt zijn naam aan het gouden motief van de 6e schub op zijn rug . Ook voor deze vis zijn weer meerdere namen bekend, zoals de Xback; Cross Back Golden, Pahang Gold, Malayan Bonytongue, Bukit Merah Blue, Taiping Golden en Malaysian Gold maar uiteindelijk duiden ze allemaal op de Gouden Arowana.

Onder de Gouden Arowana’s valt ook nog de “Roodstaart Gouden Arowana”, alleen komt deze oorspronkelijk uit Noord Sumatra, Indonesië. Deze staat bekend als de meest agressieve soort.

Rode Aziatische Arowana. Deze komt oorspronkelijk ook uit Indonesië, uit de provincie Kalimantan. Hier bevinden zich de rivier Kapuas en het Sentarum meer, waar de topkwaliteit Chili Red en Blood Red vandaan komen. Het Sentarum meer omvat vele kleine meertjes en ligt in verbinding met de Kapuas. Het water hier bevat veel mineralen en ook het bekende Black Water waardoor de dieren uit deze wateren zo enorm mooi kleuren. Door de vele kleine meertjes en habitats, zijn er ook vele variëteiten van super red Arowana ’s ontstaan.

Denk hierbij aan een andere rode kleur, dieper lichaam en andere vorm van de kop; de zogenaamde Spoonhead, wat duidt op een knik achter de kop, die de vis een soort lepelachtige uitstraling geeft. De rug van deze Arowana is hoger dan de kop.

Kostbare Arowana’s

De Aziatische Arowana’s zijn de meest kostbare Arowana’s en staan op de Rode lijst van de IUCN als zeer bedreigd. Ze worden nu gekweekt in o.a. Maleisië.

Er bestaat ook nog een Afrikaanse Arowana (Heterotis niloticus). Deze komt in vele delen van Afrika voor; van Senegal en Gambia tot grote delen van oost Afrika. Maar ondanks dat hij wel Arowana wordt genoemd, is deze meer verwant met zijn grote neef uit Zuid Amerika, de Arapaima. Vandaar dat we deze hier niet bij behandelen.

Als we Arowana’s in een aquarium willen houden dan moet je wel de ruimte hebben en de tijd. Want Arowana’s kunnen wel 20 jaar oud worden. Samenhouden met soortgenoten in een groep van minimaal 5 exemplaren, is alleen mogelijk indien de vissen over een zeer grote bak beschikken met tenminste 5.000 liter inhoud.

Vanwege het springgedrag van deze dieren dient deze goed te zijn afgedekt van boven. Er moet voldoende vrije zwemruimte in de bovenste laag zijn en het wordt gewaardeerd als er wat drijfplanten aanwezig zijn. Verder kan de bak worden ingericht met stukken kienhout die als boomwortels in een hoek van de bak naar beneden kunnen hangen. De temperatuur van het water moet zo tussen de 24 en 28o C liggen en een pH van ongeveer 6,5. Daar het grote jongens zijn, is het op peil houden van de waterkwaliteit natuurlijk heel belangrijk. Een goede filtering en een wekelijkse waterverversing van 20-25% is een must.

Wanneer er gekozen wordt voor andere medebewoners, bedenk dan wel dat deze minimaal groter moeten zijn dan wat er in de bek van een Arowana past.

Er worden zoveel kleurvariaties gekweekt voor de handel, zodat er geen dieren meer uit de natuur gehaald hoeven te worden. Ook komen er steeds meer kruisingen. Teveel om hier allemaal af te beelden. Maar zeker is dat ze allemaal prachtig zijn.

Auteur

Margie van der Heijden – Ons Natuurgenot Gouda

Copyright foto’s

Margie van der Heijden – Ons Natuurgenot Gouda
John de Lange
HJ Chen