Hypsolebias (a.k.a. Simpsonichthys)
- gibberatus „Unai”
- hellneri „Terra Typica”
- sp. aff. stellatus “Urucuia”
- magnificus “Malhada”
In dit artikel wil ik mijn ervaringen beschrijven die ik heb opgedaan met deze 4 soorten. Het zijn hele mooie, vredelievende en relatief eenvoudig te houden soorten en waarschijnlijk een goede keuze voor iedereen die is geïnteresseerd in Zuid Amerikaanse eenjarige killivissen. Zoals je weet, is het geslacht Simpsonichthys recentelijk opnieuw ingedeeld en de vier hier getoonde Braziliaanse soorten behoren nu allen tot de “Hypsolebias”.
Toen ik een jaar geleden wat serieuzer begon met het houden en kweken van killivissen, was een van de eerste Eenjarige Killivissen die ik kocht de Simpsonichthys hellneri. Ik wist toen dat er heel veel vergelijkbare soorten waren maar ik had nog helemaal geen inzicht in hoeveel er eigenlijk al circuleerden bij de enthousiastelingen. De keuze voor de hellneri was een willekeurige. Er werd geadverteerd voor een online veiling, ik kende de goede reputatie van de kweker, en ik kocht ze om deze soort vissen eens te proberen.
Deze soort heeft vanaf het begin van het houden geen problemen gegeven en ik heb ze grootgebracht van ei tot aan volwassen grootte zonder enige crisis. Nu houdt ik de tweede generatie en ze zijn net begonnen met het leggen van eieren. Voor mij was dit een succesverhaal. Later kwam ik er achter dat er van tijd tot tijd wel problemen kunnen zijn en had ik te maken met de plotselinge dood van vissen, ziektes etc. Sommige van die problemen werden veroorzaakt door gebrek aan ervaring – in het begin voerde ik ze veel te veel en maakte veel fouten bij het verversen van water.
Echter, het houden en kweken van de Hypsolebias hellneri was verrassend eenvoudig en ik wil anderen aanmoedigen om ook een van de hypsolebias (zo worden ze tegenwoordig genoemd) soorten uit te proberen.
Het houden en kweken van Hypsolebias (a.k.a Simpsonichthys) in kleine groepen
Als je eieren krijgt van een Zuid Amerikaanse eenjarige killi dan weet je meestal niet hoeveel vissen je straks overhoud. Je koopt, laten we zeggen 40 eieren en wat je krijgt op het eind kan variëren tussen nul, 20 koppels, 40 mannen, 40 vrouwen en alles daartussen in. Als alles gaat zoals gepland kun je uiteindelijk na circa 4 weken de mannen en vrouwen identificeren. Dan kun je besluiten (of de beslissing is al voor je gemaakt) hoeveel paren je wil houden om mee te kweken.
Ik had geluk en kreeg 4 of 5 koppels van elk van de hellneri, gibberatus en sp. aff stellatus Urucuia en hield de koppeltjes van elke soort samen in een 24 liter aquarium. Dit geeft absoluut geen problemen – De vissen zijn erg vredelievend en vechten helemaal niet met elkaar. Dit is zeker niet het geval bij alle soorten, maar deze 3 schoonheden kun je samenhouden in kleine groepjes. Ik zou niet willen aanraden om meer dan 4 of 5 koppeltjes samen te houden, hoewel het kleine visjes zijn en niet al teveel rondzwemmen. Maar je hebt dan heel veel voer nodig en hoe meer vissen je hebt hoe moeilijker het wordt om ze allemaal goed te voeren.
Met de Hypsolebias magnificus is het waarschijnlijk anders. Ik verloor veel jongen en had slechts 2 mannen en 1 vrouw. Toen ze klein waren was het geen probleem, maar opeens begon de ene man te vechten met de andere. Wellicht dat dit niet had gebeurd als ik meer dan 2 mannen had gehad, zodat agressie wordt verdeeld over de vissen in plaats van gericht op 1 vis.
Hoe de vissen te houden en kweken?
Houden
Ik wil alleen mijn eigen ervaringen beschrijven. Aangezien de vissen het goed doen en veel eieren leggen, durf ik te zeggen dat de condities waarin ik ze houdt acceptabel voor ze zijn. Waarschijnlijk voelen ze zich beter in een groter aquarium met meer planten en meer verstop plekken maar het is belangrijk om regelmatig het aquarium schoon te maken. Ik hou het heel eenvoudig: de kleine groepjes van 4-5 koppeltjes leven in een 25 liter aquarium met sponsfilter, een kleine verwarming (om de temperatuur op 23 graden te houden) wat drijvende en vaste planten en een afzet beker. Het licht is gedimd, maar dit maakt verder niet uit, tenzij je van tijd tot tijd hun schoonheid wil bewonderen. De beste oplossing is een donker aquarium met een spotlicht erboven. Je staat er versteld van hoe kleurrijk deze vissen zijn in het juiste licht. Hoewel je ze kunt houden op kamer temperatuur, kan een beetje meer warmte zorgen voor meer eieren. Ik heb de magnificus gehouden op slechts 18-19 graden en daarbij legden ze meer dan genoeg eieren en de hellneri produceerde zelfs eieren in de tuin, maar 20 tot 23 graden is beter. Houdt ze niet te warm, dit verkort hun leven.
Waar ik woon is het water erg hard, maar dit lijkt niet uit te maken. Ik vermijd zure omstandigheden en gebruik nooit echte turf. Dit moet je niet opvatten als aanbeveling maar voor mij werkt dit prima. Je moet regelmatig water verversen om de vissen gezond te houden. Ik raad je aan om ongeveer 30% per week te vervangen, als je 4-5 koppeltjes houdt. De grote hoeveelheid voer wat je ze moet geven maakt dit zeker nodig. Ik gebruik water conditioner voor het verversen van water maar verder niets. Een paar slakken helpen bij het schoonhouden van het aquarium en eten overgebleven voer, als dat er is. De slakken gaan doorgaans de afzet bekers niet in dus hoef ik niet bang te zijn dat ze de vissen eieren opeten.
Het ligt voor de hand dat de vissen zich comfortabeler voelen als er wat donker substraat op de bodem ligt. Het lijkt erop dat ze niet echt houden van een kale glazen bodem, hoewel dit wel het beste is om het aquarium schoon te houden. Maar aangezien ze veel door het afzet substraat heen woelen, zal de bodem daar vroeg of laat deels mee bedekt zijn. Dit is niet erg omdat ze zich echt veiliger voelen als ze boven een donkere bodem zwemmen.
Over voer: Ze accepteren bevroren voer zoals bevroren rode en zwarte muggen larven, maar als je ze echt gelukkig wil maken dan geef je ze levend voer. Ze eten veel, maar wees voorzichtig dat je ze niet overvoerd. Ik heb wat problemen gehad met verlate buik schuivers. Dit gebeurde na zeer zware maaltijden toen ze al volwassen waren.
Kweken
De vissen zijn bodem duikers en ze leggen hun eieren in de grond. Ofwel je bedekt de hele bodem van je aquarium met substraat of je zet gewoon een beker met substraat in het aquarium zoals je op de bodem ziet. Het laatste is een wat praktischere oplossing maar ziet er wel wat gek uit. Het substraat moet net zo diep zijn als de vis lang is – ze willen er helemaal in kunnen duiken. Als je dus de bodem van je aquarium wil bedekken met 6 a 7 centimeter substraat, heb je er wel veel van nodig. Gelukkig accepteren de vissen ook een beker, die gevuld is met turf. Je kunt de beker zelfs deels afsluiten met een deksel en daar een opening in knippen. Als de vissen in het substraat duiken, zal dat deels over de rand van de beker dwarrelen; minder bij een kleinere opening. Als je veel substraat rond de beker ziet dan kun je er vrij zeker van zijn dat de vissen hebben afgezet.
Ik heb hele goede resultaten met coco peat. Als het een paar keer is gekookt is het min of meer neutraal en dat is belangrijk voor de eieren. In coco peat zijn de eieren ook relatief makkelijk te vinden. Bij deze soort zijn de eieren niet echt plakkerig en er zal ook niet veel coco peat stukjes aan ze blijven plakken (uitzondering: gibberatus). Afhankelijk van de soort kun je zo’n 40 tot 150 eieren per week verzamelen, als je zo’n 4 a 5 koppeltjes hebt. Als je meer dan 1 afzetbeker geeft zullen dat er waarschijnlijk meer zijn omdat dan meerdere mannetjes de vrouwtjes kunnen aantrekken. Als je de coco peat verwijderd pas dan op dat je geen vissen meeneemt voordat je het substraat uitknijpt om het water eruit te halen. Je kunt de coco peat drogen in een krant en dan de eieren verzamelen. Onder rechtstreeks licht kun je ze makkelijk vinden omdat ze glanzen als kleine parels. Als ze wit zijn, doe ze dan weg, als ze kristal helder zijn kun je ze houden. Bewaar ze in een kleinere hoeveelheid vochtig coco peat op een donkere plaats.
De eieren hebben ongeveer 3 maanden nodig om te ontwikkelen als ze worden opgeslagen bij 22 graden celsius. Maar het kan gebeuren dat de eieren heel lang in hun diapauze blijven. Zeker bij de hellneri heb ik eieren gevonden die al 3 tot 4 maanden werden bewaard en nog steeds geheel onontwikkeld bleven. Dit gebeurd waarschijnlijk als de temperatuur in het begin te laag is.
Jongen grootbrengen
Je kunt meteen na het uitkomen de jongen voeren met verse artemia. Ze zijn dan al groot genoeg om ze te vangen. De jongen groeien relatief snel maar je moet oppassen ze niet teveel te voeren. Als er artemia overblijft, gaat hte dood en vervuilt het water en dit is dodelijk voor de jonge vissen. In het begin had ik wat verliezen doordat ik veel fouten maakte en niet de benodigde waterverversingen uitvoerde. Het is een probleem dat als je het eerste dode jong ziet, het al te laat is is. Zorg er dus alsjeblieft voor dat je een hele goede water kwaliteit houdt en voer ze alleen wat ze helemaal op kunnen eten. Geef ze zo snel mogelijk een groter aquarium (of plastic box). Hoe groter het water volume is, hoe stabieler de water kwaliteit.
Als je ze artemia geeft, zullen de kleine garnaaltjes zich vaak verzamelen in één hoek van het aquarium (en daar later sterven) en de visjes uit de andere hoek van het aquarium kunnen ze dan niet meer vinden. Roer dan het water of draai het aquarium van tijd tot tijd en verspreid de artemia hiermee gedurende 2 a 3 uur na het voeren. Op deze manier hoef je geen grote hoeveelheden artemia in het aquarium te doen.
Waar kun je deze vissen kopen?
Je kunt proberen om ze op killishows te kopen, vraag ernaar bij kwekers of koop ze op een online veiling. Hun eieren worden hier en daar regelmatig aangeboden. Het is geen probleem om turf/peat te versturen inclusief Simpsonichthys/Hypsolebias eieren, zelfs over de landsgrenzen heen, zolang het niet te koud is en de douane regels het toestaan.
Killivis enthousiastelingen vinden het leuk om vissen met elkaar uit te wisselen. Als iemand een soort verliest, is het vaak mogelijk om ze van iemand anders terug te krijgen.
Conclusie
Ondanks hun schoonheid is het houden van deze vissen niet voor de gemiddelde aquarium houder. Je moet bereid zijn om ze te helpen hun complete levenscycles te vervolmaken. Ze leven niet echt heel lang en zijn waarschijnlijk gedurende slechts 3 a 4 maanden op hun mooist (ze kunnen veel langer leven als ze wat koeler worden gehouden, maar dan zijn ze niet erg actief).
Je moet ze grootbrengen en dat duurt zo’n 2 a 3 maanden. Daarna kun je een tijdje genieten van hun schoonheid en interessante gedrag en daarna zullen ze al vervagen. Tegen die tijd moet je al genoeg eieren van deze vissen hebben verzameld omdat je ze anders zal verliezen. Als je dit accepteert en de fascinerende levens cycles is iets wat je graag observeert dan moet je deze vissen zeker gaan houden. Ze verzorgen kan heel eenvoudig zijn, maar niet in alle gevallen; het is zeker een poging waard.
Een ander aspect is dat deze vissen vaak bedreigd worden in hun natuurlijke omgeving. De kleine poeltjes waar ze in leven worden vaak als nutteloos gezien en veel van hun habitats worden vernietigd. Sommige soorten zijn al uitgestorven of verloren en soms zijn er grotere populaties aanwezig in de aquaria van de hobbyisten dan in de natuur. Helaas maar waar….
Het kweken en uitwisselen van deze vissen kan uiteindelijk bijdragen aan het in stand houden van sommige soorten. Hoe meer mensen deze vissen kennen, hoe beter.
Bron: The British Killifish Association
Copyright foto’s
Christian K.
Hristo Hristov
