De basis van plantenvoeding: poeders en goedkoop zelf maken

In de aquariumwereld zijn heel veel aquariums beplant. Deze planten hebben allemaal voeding nodig om goed te kunnen functioneren. Gelukkig hebben we daarvoor veel middeltjes in de handel. Maar deze middeltjes kosten best veel geld. Dat hoeft echter niet. Want er zijn mogelijkheden om zelf deze middeltjes te maken en dan op een (spot)goedkope manier zelf de basis in elkaar te zetten voor wat je planten nodig hebben. Maar om dat te kunnen doen moet je wel weten wat je planten nodig hebben.

>> Het is best even een lang stuk om door te lezen, misschien heb je meerdere keren nodig om het door te lezen. Het kan je echter een hoop plezier geven en veel geld besparen. <<

Planten hebben een basis nodig van de stoffen fosfaat (PO4), Nitraat (NO3) en Kalium (K ). Dit zijn zogenaamde macro elementen. Ook hebben ze genoeg licht nodig en koolstofdioxide (CO2).

Naast de macro elementen hebben ze sporenelementen nodig: ijzer (FE), Mangaan (M), Zinc (Zn), Koper (Cu), Borium (B), Molybdeen (Mo) en Sulfur (S). De letters tussen haakjes zijn de scheikundige afkortingen van deze stoffen.

In dit stuk ga ik uitleggen hoe je eenvoudig en met weinig geld heel veel goede plantenvoeding zelf kan maken.

(Dit stuk behandelt bewust geen informatie over easycarbo omdat het spul waarmee easycarbo word gemaakt te veel gevaar vormt voor mensen met weinig kennis van zaken. Het gebruik van deze informatie is volledig voor eigen risico.)

Plantenvoeding die je in de winkel kan kopen als bijvoorbeeld Easylife Nitro (8,50 euro per 500 milliliter), Easylife Fosfo (8,50 euro per 500 milliliter) of Easylife Profito (9 euro voor 500 milliliter) (gemiddelde prijzen)

We gaan de poeders zelf online bestellen, thuis wegen, samenvoegen met water in een fles en dan zul je zien dat je voor ongeveer 20 cent per flesje dezelfde spullen kan maken.

Plantenvoeding: bijeen verzamelen van de benodigdheden

Wat heb je nodig:

• KNO3 poeder (Kaliumnitraat): 1000 gram (online te kopen/bestellen: bijvoorbeeld Planted-Box.com, Aquariumbemesting.nl of Floratop.nl)
• KH2PO4 poeder (Kaliumfosfaat, kan ook K2HPO4 zijn, is praktisch hetzelfde, kom ik later op terug): 100 gram (mag ook meer)
• Sporenelementenmix: 50 gram (mag ook meer)
• 3 spuiten van 10 ml. zonder naald (mag ook groter; kopen bij apotheek of drogist)
• 3 lege, schone flesjes van 500 milliliter of bakjes die minimaal een halve liter water kunnen bevatten. Het moet of plastic zijn of glas (koop bij drogist of supermarkt).
• 1,5 liter gedemineraliseerd water (of als je osmosewater (weten wat osmose is, klik?) hebt is dat ook goed, mag eventueel ook kraanwater; koop bij drogist of supermarkt)
• Kleine weegschaal die in grammen kan wegen (online bestellen of in warenhuis of winkel in huishoudelijke spullen kopen)
• 3 lepels of heel klein schepjes (Mag ook een zijn als je deze dan maar elke keer grondig schoonmaakt)
• Iets om op te schrijven welke oplossing in welk flesje zit.
• Testset voor NO3 en PO4 (kopen bij aquariumspeciaalzaak of online bestellen)

De kosten:

• 1000 gram kaliumnitraat: 6 euro
• 100 gram kaliumfosfaat: 3 euro
• 50 gram sporenelementenmix: 4 euro (excl. 3 euro verzendkosten totaal)
• 3 spuiten zonder naald: 0,45 euro
• 3 lege flesjes 500 milliliter: gratis of ongeveer 70 cent (3 * waterfles zonder bubbles)
• Gedemineraliseerd water 0,50 euro (per liter)
• Kleine weegschaal: gratis (als je dit al hebt) of 22 euro incl. verzendkosten.
• Lepels: gratis
• Iets om op en mee te schrijven: gratis
• Testset NO3 en PO4: gratis, of anders ongeveer 5 a 6 euro per stuk.

Totaal: € 17,= tot maximaal € 50,- euro (vanwege eenmalig weegschaal aanschaffen, en testsetjes).

Het samenstellen van de oplossingen

Je hebt nu de poeders, de testsetjes, het water, flesjes, de weegschaal. Eerst gaan we met de poeders een stockoplossing maken.

Poeders – Stockoplossing maken

Een stockoplossing is een hoeveelheid water met een standaard hoeveelheid opgelost poeder waarmee je nauwkeurig kan uitrekenen hoeveel je nodig hebt om voldoende nitraat of fosfaat in je water te krijgen.

Kaliumnitraat (KN03)

Nodig:

• Kaliumnitraat poeder
• Schone lepel
• Weegschaal
• Leeg flesje 500 ml.
• 500 ml. water (demi of osmose heeft de voorkeur)
• Spuit
• Iets om naam en concentratie op te schrijven op fles zelf/ papier op fles.

Omdat het handig rekenen is kun je het beste 50 gram nitraat in water oplossen. Maar omdat je kaliumnitraat hebt, zul je meer moeten oplossen. Na enig heen en weer gepraat is er door forumleden eerder geconstateerd dat 81,53 gram kaliumnitraat nodig zou zijn om precies 50 gram op te lossen van nitraat in 500 milliliter water. Omdat het wel erg precies is kun je eenvoudigweg 80 gram aanhouden. Wel zorgen dat je vrij nauwkeurig 500 milliliter gebruikt. Het hebben van (flink) meer of minder maakt namelijk latere berekeningen nogal onzuiver.

Stop 500 milliliter van het water in een fles. Bij voorkeur gedemineraliseerd of osmose water. Kraanwater mag ook maar bevat vaak nog andere stoffen, waaronder nitraat en fosfaat. Daardoor worden je berekeningen minder nauwkeurig. Het kan helpen straks om het op te lossen om lauw water te gebruiken.

Meng de 80 gram kaliumnitraat in je 500 milliliter water. Goed schudden totdat je geen poeder meer op de bodem ziet. Dan is het volledig gemengd. Het beste kun je hiervoor lauwwarm water gebruiken, daarin lost het sneller op.

Als je Kaliumnitraatpoeder morst, DIT NIET OPZUIGEN met de stofzuiger. Kaliumnitraat is niet goed voor je als je het inademt! Beter is om het met een doekje en water op te deppen, of met een stoffer en blik op te vegen.

Kaliumnitraat poeder moet bij het chemisch afval als je er veel van weggooit (meer dan 30 gram).

NIET DRINKEN !!!  Oplossing AFGESLOTEN bewaren en NIET IN HET ZONLICHT laten staan! Schadelijk voor de ogen als het poeder of de oplossing erin/ ertegen komt![/div]

Als je het poeder in het water hebt gemengd heb je nu je eigen kaliumnitraat oplossing. Gefeliciteerd, je hebt nu goedkoop een goed werkende stockoplossing gemaakt. Nu krijg je met 1 milliliter van je poeder een verhoging van 1 milligram nitraat per 100 liter water in je aquarium!

Kaliumfosfaat (KH2PO4)

Nodig:

• Kaliumfosfaat poeder
• Schone lepel
• Weegschaal
• Leeg flesje 500 ml.
• 500 ml. water (demi of osmose heeft de voorkeur)
• Spuit
• Iets om naam en concentratie op te schrijven op fles zelf/ papier op fles.

Omdat je niet alleen nitraat nodig hebt maar ook fosfaat en kalium, hebn je ook kaliumfosfaat. In het andere poeder zat ook al kalium. Kalium is niet schadelijk in grote hoeveelheid en de planten vinden het erg fijn om ruim van te hebben. Daarover hoef je je dus geen zorgen te maken.

Er bestaan twee soorten Kaliumfosfaat: K2HPO4 en KH2PO4. De eerste variant is 15% zwaarder dan de tweede variant. Daar heb je dus meer poeder van nodig om dezelfde hoeveelheid fosfaat te krijgen in de oplossing. Voor kaliumfosfaat hebben we uitgerekend in een ander topic dat je er 7,16 gram van KH2PO4 OF 8,23 gram K2HPO4 nodig hebt per 500 milliliter om er makkelijk mee te kunnen rekenen.

Het kan helpen om het poeder makkelijk te laten oplossen om lauw water te gebruiken. Het is belangrijk om een schone lepel te gebruiken of deze voor EN na afmeten zeer grondig te reinigen.

7 OF 8 gram ervan oplossen in 500 milliliter is dus goed. Goed schudden tot je geen poeder meer ziet op de bodem. Met deze oplossing kun je 0,1 milligram fosfaat verhogen per 100 liter van je aquariumwater.

Als je Kaliumnitraatpoeder morst, DIT NIET OPZUIGEN met de stofzuiger. Kaliumnitraat is niet goed voor je als je het inademt! Beter is om het met een doekje en water op te deppen, of met een stoffer en blik op te vegen.

Kaliumnitraat poeder moet bij het chemisch afval als je er veel van weggooit (meer dan 30 gram).

NIET DRINKEN !!!  Oplossing AFGESLOTEN bewaren en NIET IN HET ZONLICHT laten staan! Schadelijk voor de ogen als het poeder of de oplossing erin/ ertegen komt![/div]

Sporenelementenmix

Nodig:

• Sporenelementen mix poeder
• Schone lepel
• Weegschaal
• Leeg flesje 500 ml.
• 500 ml. water (demi of osmose heeft de voorkeur)
• Spuit
• Iets om naam en concentratie op te schrijven op fles zelf/ papier op fles.

Omdat ik al in het begin had gesteld dat planten niet alleen de macro elementen kalium, nitraat en fosfaat nodig hadden, zijn de sporenelementen eigenlijk net zo belangrijk. Met een sporenmix zoals deze wordt aangeboden op aquariumbemesting heb je 50gram per 500ml nodig. De dosis welke je toevoegt is dan 20 milliliter per 100 liter aquariumwater.

Let op er zijn verschillende varianten sporenmix op de markt welke verschillen in concentratie. Volg dus de aanbevelingen van de producten of leverencier op. Er bestaat ook een kans op bederven van deze spullen, dit is echter een kleine kans die je kunt voorkomen door schone spullen te gebruiken.

Het berekenen van hoeveel je moet gebruiken:

Omdat je nu wel de oplossingen hebt wil je natuurlijk ook weten hoeveel je moet gebruiken.

Nitraat:

Het is belangrijk om eerst te weten hoeveel je ongeveer aan nitraat hebt. Daarvoor heb je een testsetje nodig die je al hebt aangeschaft (als het goed is). Deze testsetjes zijn niet heel nauwkeurig. 0 betekent bijvoorbeeld tussen 0 en 3,5 mg/ liter nitraat.

Maar even buiten dat: Je wilt bijvoorbeeld van 8 naar 20 milligram per liter nitraat. Je hebt een aquarium van 1,5 meter en weet dat er 335 liter werkelijk aan water inzit (zonder de bodem, stenen, intern filter (extern filter er juist bij rekenen), en bovenrand). Je hebt dus een stockoplossing die er voor zorgt dat je 1 mg/ 100 liter nitraat verhoogt.

Hier is hoeveel je dan van je oplossing er in moet doen:

Gewenste nitraat – huidige nitraat = X
X * inhoud aquarium * 1 mg/ 100 liter = hoeveel je moet gebruiken.

-> Gewenste nitraat – huidige nitraat = X
-> 20 – 8 = 12

-> X * inhoud aquarium * 1 mg/ 100 liter = hoeveel je moet gebruiken
-> 12 * 335 * 1 / 100 = 40,2 milliliter.

Daar komen de spuiten weer handig van pas. Advies is om per stockoplossing een verschillende spuit te gebruiken, dit om onzuiverheden te voorkomen.

Fosfaat:

Idem als bij nitraat, alleen moet je hier in plaats van 1 mg/ 100 liter gebruik maken van 0,1 mg per 100 liter.

Hoeveel je toevoegt is afhankelijk van het verbruik van je bak. Heb je nu een normale bak met niet al te veel licht en geen extra Co2 kun je waarden hanteren van ongeveer No3: 15 en Po4: 1,5. Dit mag ook wat meer zijn, liever niet minder. Heb je nu een echte plantenbak met een goede hoeveelheid licht, toevoeging van Co2 en loopt het allemaal lekker dan kun je de bovenstaande waarden verdubbelen of zelfs hoger gaan.

Let op: Er zit een verschil tussen hebben en willen, wees dus reëel in je besluit. :)

De bovenstaande dosissen gaan uit van wekelijkse toevoeging. De aangeraden hoeveelheden van fosfaat en nitraat zijn gebaseerd op de Estimative Index

Toevoeging op dit stuk: Planten groeien volgens de wet van het minimum (Liebigs wet) dat houdt in dat de stof welke het minst aanwezig is de groeisnelheid bepaald. Ontbreekt of is er te weinig van iets dan stagneert de groei en grijpen algen hun kans. Bij planten is het dus zeker een geval van liever iets te veel en een compleet totaal dan maar een stofje te weinig.

Dank aan allen die hier aan hebben meegewerkt, actief en passief.

Auteur: Pim