Zebrasoma velifer – Zeilvindoktersvis
Zebrasoma velifer is al in 1795 beschreven door Bloch, toen nog onder de naam Acanthurus velifer. Bij de verhuizing naar het geslacht Zebrasoma was de naam in eerste instantie veliferum maar dit is een onjuiste vervoeging van het Latijn. De officiële naam is daarom dan ook sinds 2012 Zebrasoma velifer. De onjuist gespelde naam Zebrasoma veliferum kom je echter nog veelvuldig tegen.
De soortnaam “velifer” is opgebouwd uit twee Latijnse woorden. “Velum” betekent “zeil” en “fero” betekent “dragen”; ofwel deze soort draagt een zeil. Een verwijzing naar de grote rug- en anaalvin die opgezet kunnen worden als een zeil.
De geslachtsnaam Zebrasoma is een verwijzing naar het Afrikaanse zebra paard. Soma betekent in het oud Grieks “lichaam”, een verwijzing naar de strepen op de flank van dit geslacht. Binnen het geslacht Zebrasoma heeft de velifer de grootste vinnen die echt spectaculair zijn als hij ze wijd uitzet.
Beschrijving
De Zebrasoma velifer heeft in zijn jeugd een heel andere vorm en kleurstelling dan als volwassene. Juveniele dieren hebben twee duidelijke brede verticale donkere strepen over de kop. De eerste loopt over het oog en de tweede over het kieuwdeksel. Het lichaam is geel-wit en laat een paar verticale gelige strepen zien. De anaal- en rugvin zijn geel. Als een juveniel zijn vinnen helemaal wijd uitzet is hij veel hoger dan lang. Het achterste randje van de rug- en anaalvin is afgezet met een iriserende blauwe bies.
De kleuren van de volwassen dieren worden langzaam wat doffer. Ook de rug- en anaalvinnen worden wat meer donker van kleur. Op de basis van de staart wordt de scalpel beter zichtbaar doordat deze blauw begint te kleuren. De helder gele staart van de juvenielen veranderd langzaam in donker bruin.
De kop en de rug- en anaalvin beginnen blauw iriserende stippen te laten zien. De donker bruine strepen op de flank krijgen donker gele lijnen.
Een volledig volgroeide Zebrasoma velifer kan in het wild een maximale totale lengte van zo’n 40 centimeter bereiken. Veelal blijven ze echter een stukje kleiner en blijven dan steken op een lengte van 30 centimeter.
Qua uiterlijk lijken ze heel erop Zebrasoma desjardinii. Je kunt het verschil zien aan de staart. Naarmate de jonge dieren ouder worden krijgen Zebrasoma desjardinii stippen op de staart die bij Zebrasoma velifer ontbreken.
Zeilvin
Tijdens het zwemmen zijn de rug- en anaalvin van de Zeilvindoktersvis ingeklapt. Als ze dreigen, zich bedreigd voelen of willen imponeren dan zetten ze hun vinnen wijd uit. De vis verdubbelt hiermee zo’n beetje in grootte wat andere vissen kan imponeren:
Biotoop
De Zeilvindoktersvis is rond de riffen te vinden op dieptes van 1 tot 45 meter. Ze komen voor langs de oostkust van Afrika, Madagaskar. Langs India naar het Noorden tot aan Japan en zo ver zuidelijk als de noordkust van Australië. In de Stille Oceaan strekt het leefgebied zich uit tot aan Hawaii en de Pitcairneilanden.
Dieet
In het wild voedt Zebrasoma velifer zich voornamelijk met algen. Ze zijn de hele dag druk bezig om tussen de koralen microalgen op te sporen. In het aquarium vertonen ze dit gedrag ook. Het hele aquarium wordt van onder tot boven vrijgemaakt van algen. Omdat een aquarium veelal niet voldoende algen bevat, moeten ze worden bijgevoerd. Algen vellen, spirulina vlokken of granulaat kunnen meerdere keren per dag worden gegeven.
Je kunt ze daarnaast ook voeren met geblancheerde groene groentes zoals spinazie, sla en bijvoorbeeld broccoli. Ze eten vleesachtig voer mee met de andere vissen maar om ze gezond te houden moeten ze voldoende groenvoer binnen krijgen.
Het Aquarium
Als minimale inhoud voor het aquarium zou ik 1.000 liter aanhouden. Het is een zeer actieve vissoort die de hele dag snel rondzwemt op zoek naar wat eetbaars. Het aquarium moet dan ook worden ingericht met voldoende steen waarop ze kunnen grazen. Daarnaast is er veel zwemruimte nodig om ze voldoende beweging te geven.
Doordat het dieet bestaat uit algen laten ze koraal geheel met rust. Deze soort is dan ook volledig reefsafe.
Ze vormen een territorium waarin ze andere algen eters weg kunnen jagen. De Zeilvindoktersvis wordt daarom meestal dan ook solitair gehouden. Alleen in zeer grote aquariums kun je meerdere exemplaren overwegen. Ook naar andere doktersvissen die enigszins op deze soort lijken kunnen ze agressief zijn. Naar andere vissoorten toe zijn ze verder vredelievend.
Kweek van de Zebrasoma velifer – Zeilvindoktersvis
Voor zover bekend is de kweek van de Zebrasoma velifer in gevangenschap nog niet gelukt.
Jonge exemplaren groeien snel. Dit is ook wel nodig omdat deze soort gemiddeld zo’n vijf tot zeven jaar oud kan worden.
Waarschuwing
Deze soort heeft een vlijmscherp mes aan de basis van zijn staartvin. Deze intrekbare scalpel achtige uitsteeksel zijn een natuurlijke manier om zichzelf te verdedigen. Ze worden alleen uitgeklapt als de vis opgewonden is of zich bedreigd voelt. Ze kunnen hiermee echter hele diepen vleeswonden veroorzaken wat ook vaak kan leiden tot infecties. Uit onderzoek zou blijken dat deze soort niet over gifklieren bij de scalpel beschikt. Hiermee zouden ze zich onderscheiden van de andere doktersvissen.
Video
Auteur
John de Lange
Copyright foto’s
Russell Gilbert
Ron DeCloux
Cliff
Rickard Zerpe – CC BY 2.0
zsispeo – CC BY-NC-SA 2.0
Bronnen
Fishbase.org
MonacoNatureEncyclopedia.com
Reeflex.net
Saltwatersmarts.com
Zeewaterforum.nl
Fishlore.com
Aquaportail.com
