Scarus quoyi – Groene Papegaaivis
Scarus quoyi is in 1840 officieel beschreven door Valenciennes. In het Nederlands worden ze ook wel Groene Papegaaivis of Quoyi’s Papegaaivis genoemd. De geslachtsnaam Scarus is afkomstig uit het Latijn. “skaros” is een vis die door schrijvers in de oudheid werd beschreven als papegaaivis. Dit is weer afkomstig uit het oud Grieks: “skairo” betekent springen; de legendarische sprongen en klappen met de staart van deze familie waren goed bekend bij de vissers in de oudheid.
Deze soort behoort tot de familie Scaridae. Deze familie bevat ongeveer 10 geslachten en 100 soorten.
Beschrijving
Scarus quoyi is een redelijk groot wordende soort voor het aquarium. Ze kunnen in het wild een totale lengte bereiken van 40 centimeter. In het aquarium blijven ze veelal wat kleiner. Dit komt doorgaans doordat ze te klein worden gehouden en niet genoeg voer krijgen voor hun actieve gedrag.
In de winkel worden veelal alleen mannen aangeboden. De mannen zijn blauw-groen met roze randen op de schubben. De flank loopt naar boven toe meer uit naar blauw-groen en meer naar roze op de buik. De rug en anaalvinnen zijn roze met daarboven een blauwe zoom. De staartvin is afgezet met een gele zoom. De kop is roze met daarop een masker van blauw-groene lijnen. Al met al een zeer opvallende en kleurrijke soort.
De vissen beginnen echter niet zo opvallend en kleurrijk als de mannen. Alle Groene Papegaaivissen beginnen als vrouw. Ze leven in een harem met één man met meerdere vrouwen. Hierbij verdedigd de man een territorium. Als de man komt te overlijden veranderd het grootste en sterkste vrouwtje in een man.
Juvenielen en vrouwen zijn anders gekleurd. Zij zijn vaal grijs-bruin. Op hun flank zijn vijf of zes vage witte strepen zichtbaar. Op hun buik hebben ze drie vale strepen.
Biotoop
De Groene Papegaaivis is te vinden op dieptes van twee tot 18 meter. Ze bevinden zich voornamelijk op en rond koraalriffen. Bij hoogwater zoeken ze ook de vlakke stukken op die overdag boven water komen. Hier grazen ze op de algen. Veelal vormt een man een territorium van vele tientallen vierkante meters met daarin een aantal vrouwen.
Het verspreidingsgebied loopt van India langs de Ryukyu eilanden bij Japan door naar beneden tot aan Nieuw Caledonië. Ook langs de noordkust van Australië en op het Groot Barrièrerif zijn ze te vinden.
Dieet
In het wild is Scarus quoyi een herbivoor. Met hun tanden schrapen ze over koraal en rotsen om de algen te kunnen eten. Met hun voorste tanden schrapen ze stukken los van het koraal of steen. De keel bevat een tweede set tanden waarmee het schraapsel wordt vermalen. Losgebroken stukken dood koraal worden hierdoor vermalen tot zand. Ze breken hiermee ook de celwanden van de algen waardoor deze makkelijker zijn te verteren. Het zand wordt door de kieuwen weer uitgespuugd.
In het aquarium moeten ze in ieder geval veel groenvoer krijgen. Plantaardige vlokken, Nori etc. zijn absoluut noodzakelijk. Geef ze ook wat hard voer waarmee ze hun tanden wat kunnen slijpen, krabbetjes en garnalen bijvoorbeeld. Doordat ze algen van dood koraal schrapen raden we aan om ze alleen in een groot en goed ingedraaid aquarium te houden.
Doordat ze de hele dag zeer actief en snel rondzwemmen hebben ze ook veel voer nodig! Veel Scarus quoyi blijven te klein en gaan vroegtijdig dood doordat ze te klein worden gehouden en te weinig geschikt voer krijgen. Eigenlijk hebben ze de hele dag voer nodig zoals Masstick, Nori bladeren, pallets, groenvoer ringen die je tegen de ruit plakt met een zuignap. Maar voer ze ook gericht bij met mysis, artemia, af en toe een mosseltje of krabbetje. Als je de vis van boven bekijkt hoort het lichaam voorbij de kieuwen te komen. Valt het lichaam gelijk of binnen de kieuwen dan is hij veel te mager!
Het Aquarium
Door zijn eetgedrag zijn Scarus quoyi alleen te houden in grote aquariums. Om te zorgen voor voldoende ruimte en steen waarvan ze algen kunnen schrapen wordt aangeraden om minimaal 1.000 tot 1.500 liter aan te houden. Dat is voor een solitair gehouden man. Een harem van een man met een paar vrouwen heeft een nog groter aquarium nodig. Zorg voor voldoende koraalsteen waar ze wat algen vanaf kunnen schrapen. Langzaam aan vermalen ze dit tot zand. Na verloop van tijd neemt het dood koraal dan ook in omvang af.
Zorg voor veel open zwemruimte. Dit zijn zeer actieve zwemmers die eindeloos baantjes trekken van de ene kant van het aquarium naar de andere kant. Ze patrouilleren langs de koralen en riffen op zoek naar wat eetbaars.
Scarus quoyi slaapzak
In de nacht slaapt de Groene Papegaaivis tussen het steen. Ze vormen een soort slaapzak van slijm. Na zonsondergang vormt het lichaam een soort zak van slijm. Dit slijm wordt wat rubberachtig nadat het in contact komt met het zeewater. Deze slaapzak bevat een kleine opening zodat er toch nog een klein beetje vers water binnen kan komen. Deze slijmlaag zorgt ervoor dat ’s nachts de jagers zoals haaien, de Groene Papegaaivis niet kunnen ruiken. De slijmlaag zorgt er ook voor dat ze de elektrische signalen van de spierbewegingen niet kunnen “zien”.
Ook parasieten worden ’s nachts op afstand gehouden. Als vissen slapen is het voor hen doorgaans makkelijker om zich aan een vis te hechten. Dat is bij een Groene Papagaaivis dus een stuk moeilijker.
Als een jager de Scarus quoyi toch heeft gevonden, schiet hij uit zijn slaapzak. De zak van slijm blijft achter om de jager te verwarren.
In het aquarium maken ze deze “slaapzak” niet altijd aan. Wellicht dat een gebrek aan dreiging er voor zorgt dat ze deze niet nodig hebben?
Compatibiliteit met andere soorten
Deze actieve soort laat zich goed combineren met andere vissoorten. Doorgaans laten ze ook de ongewervelden met rust. Alleen een combinatie met andere Papegaaivissen wordt afgeraden. Ze zijn territoriaal als het aankomt op soortgelijke voedselconcurrenten.
Koraal wordt doorgaan niet gegeten. Bij het zoeken en schrapen van algen zijn ze echter wel wat lomp. Ze kunnen daarbij wat koraal omstoten, afbreken of per ongeluk weg kauwen. Meestal zijn ze redelijk reef safe, mits gehouden in een aquarium van voldoende grootte en het juiste dieet.
Video
Auteur
John de Lange
Copyright foto’s
John de Lange
Referenties
