Naevochromis crysogaster – Haplochromis Jack Dempsey
Naevochromis chrysogaster is in 1935 beschreven door Trewavas. De geslachtsnaam Naevochromis is op te breken in twee delen. Naevus betekent “vlek” of “moedervlek” en verwijst naar de drie zwarte vlekken op de flank. “Cromis” verwijst naar vissen , meestal cichliden, juffers, lipvissen etc. De soortnaam crysogaster bestaat ook uit twee delen. Chrysos betekent “goud” en gaster betekent “buik”; een verwijzing naar de kleur van de flank/buikzijde van territoriale mannen. In de handel worden ze soms ook wel Haplochromis Jack Dempsey genoemd.
Naevochromis crysogaster is de enige soort binnen het Naevochromis geslacht (monotypisch).
Synoniemen: Haplochromis chrysogaster, Cyrtocara chrysogaster, Otopharynx chrysogaster.
Beschrijving
Naevochromis chrysogaster mannen kunnen een totale lengte bereiken van zo’n 20 centimeter, de vrouwen blijven met hun 15 tot 18 centimeter iets kleiner. Ze hebben een wat vooruit stekende onderkin en brede kaken. Hierdoor lijken ze wat op het profiel van de voormalig bokser Jack Dempsey. Hier komt de handelsnaam Haplochromis Jack Dempsey dan ook vandaan.
In de bek hebben ze tanden die redelijk diep in het tandvlees zijn verborgen. Daaruit blijkt dat ze vermoedelijk hun voedsel eerder naar binnen zuigen dan dat ze het met hun tanden pakken.
Dominante mannen in broedkleur hebben een blauwe kop. Vanaf het kieuwdeksel tot aan de staart worden ze een donker geel/goud op de flank. De rugvin is donker tot zwart met een lichte band aan de bovenkant. De borstvinnen zijn doorzichtig. De buikvinnen donker. Op de anaalvin zijn een heel aantal eivlekken zichtbaar.
De vrouwen zijn doorgaans grijs/bruin van kleur. Over het algemeen hebben ze op hun flank drie zwarte vlekken. Deze drie vlekken zijn veelal ook zichtbaar bij jonge en niet dominantie mannen.
Door het grote gebied waarin Naevochromis chrysogaster voorkomt zijn een aantal geografische varianten ontstaan. Je kunt deze herkennen aan de volgende kenmerken:
- Ntekete: bij de meeste exemplaren ontbreekt de middelste zwarte vlek op de flank.
- Katale/Mbowe: de drie vlekken zijn veelal verlengd en vormen bijna een diagonele streep.
Biotoop
Je kunt deze soort vinden in het gehele Malawi meer. Ze bewonen de overgangszones van rotsen naar zand.
Dieet
Door de plaatsing van de tanden diep in het tandvlees vermoed men dat Naevochromis chrysogaster zich voornamelijk voedt met de eieren van andere cichliden. Ze botsen daarmee met hun kop tegen muilbroedende cichliden aan en dwingen ze om hun eieren los te laten (pedofaag).
In het aquarium is het geen kieskeurige eter. Je kunt ze voeren met diepvries en levendvoer maar granulaat en vlokvoer wordt ook gegeten.
Het Aquarium
Doordat Naevochromis chrysogaster toch wel een lengte kan bereiken van zo’n 20 centimeter is een aquarium aan te raden vanaf zo’n 200 centimeter lengte. Richt het aquarium in met op de bodem (filter)zand. Zorg dat aan de randen van het aquarium rotsen worden opgestapeld waartussen de vrouwen kunnen schuilen. Ze kunnen dan even ontsnappen aan de aandacht van de man. Ook de broedende vrouwen verstoppen zich veelal tussen de rotsen. In het midden hou je het best flink wat zwemruimte open.
In het aquarium hou je deze soort het best in een harem. Dit betekent één Naevochromis chrysogaster man met twee of meer vrouwen. Over het algemeen is deze soort niet agressief. Ook de mannen zijn niet over actief richting de vrouwen.
De temperatuur en waterwaardes in het Malawimeer zijn overal redelijk gelijk. De temperatuur in het aquarium mag liggen tussen de 22 en 26 graden. De pH is wat hoger met zo tussen de 7.5 en 8.5.
Kweek van de Naevochromis chrysogaster
In het wild maakt Naevochromis chrysogaster een zandburgt onderaan een overhangende rots. Dit bestaat uit een ondiepe ronde kuil van zand. Met trillende bewegingen toont hij zijn mooiste kleuren en flank aan de vrouwen. Hij lokt ze mee naar zijn burgt om te paaien.
Als een vrouw zich laat verleiden gaat ze mee naar de burgt. Hier draaien de man en vrouw om elkaar heen. De vrouw legt een paar eieren, het koppel draait door waarbij de man de eieren bevrucht. De man veegt met zijn anaalvin, waarop eivlekken zichtbaar zijn, over het zand. De vrouw neemt de eieren in haar bek om ze uit te broeden. Daarbij hapt ze ook naar de eivlekken waarbij ze automatisch wat sperma binnen krijgt. De man zorgt er zo voor dat de eieren zeker zijn bevrucht.
De vrouw broed de eieren in haar muil uit. De eieren komen na een paar dagen uit maar de jonge visjes blijven nog geruime tijd in haar muil ter bescherming. Ze voeden zich met hun eidooierzak. Na ongeveer 21 dagen laat de vrouw de jonge visjes los.
Video
Auteur
John de Lange
Copyright foto’s
Gerard Semence – Revedimages-gerard.com
Referenties
Fishbase
Malawi Cichliden in hun Natuurlijke omgeving 3e oplage – Ad Konings
Greater Chicago Cichlid Association