Metriaclima phaeos
De wetenschappelijke naam van deze vissoort is Metriaclima phaeos. Een synoniem voor deze soort is Maylandia phaeos. Deze soort werd voor het eerst beschreven door Stauffer, Bowers, Kellogg en McKaye in 1997. De geslachtsnaam “Metriaclima” is afgeleid van het Griekse woord dat “matig hellend” betekent, wat verwijst naar de vorm van de kop van deze vissen. De soortnaam “phaeos” komt van het Griekse woord voor “grijs” of “dun”, wat verwijst naar de kleur van de vissen.
Synoniemen voor Metriaclima phaeos zijn: Maylandia phaeos, Pseudotropheus phaeos.
Beschrijving
Metriaclima phaeos heeft een slank en gestroomlijnd lichaam, wat typisch is voor veel cichliden binnen de mbuna-groep. De kop en flank van deze vis zijn meestal grijsblauw van kleur, met een lichte glans die de vis een aantrekkelijke uitstraling geeft. Mannen in broedkleur hebben een donker masker op de kop. Een aantal verticale donkerblauwe lijnen aan de voorzijde van de flank zijn duidelijk zichtbaar op de lichtblauwe kleur. Mannetjes hebben vaak een donkerdere dorsale vin, die kan variëren van grijs tot een diepere tint blauw of groen, afhankelijk van hun stemming en omgeving. De vinnen zijn meestal lichtblauw of grijs met een gele rand, vooral bij de mannelijke exemplaren tijdens het broedseizoen. Volwassen mannetjes kunnen een lengte bereiken van ongeveer 18 centimeter, terwijl vrouwtjes doorgaans kleiner zijn, rond de 14 centimeter.
Er zijn duidelijke fysieke verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes van Metriaclima phaeos. Mannetjes hebben vaak een intensere kleur en grotere, meer uitgesproken vinnen, terwijl vrouwtjes meestal een meer gedempte kleur hebben, vaak met een heldere gele tint, vooral bij bepaalde populaties zoals die bij Londo in Mozambique. Gedragsmatig zijn mannetjes vaak agressiever, vooral tijdens het broedseizoen, terwijl vrouwtjes meer sociaal zijn en zich in groepen kunnen ophouden. Juvenielen vertonen vaak een helderdere kleur en kunnen een ander kleurpatroon hebben dan volwassen exemplaren, wat hen helpt zich te camoufleren in hun natuurlijke omgeving.
Wat betreft het gedrag en temperament, Metriaclima phaeos is een territoriale soort die in groepen leeft, maar mannetjes kunnen zeer agressief zijn tegenover elkaar, vooral in kleinere aquaria. Ze zijn bodembewoners en vertonen vaak schuilgedrag tussen rotsen en andere structuren in het aquarium. Deze vissen zijn over het algemeen niet schuw en kunnen goed omgaan met andere mbuna-soorten, mits er voldoende ruimte en schuilplaatsen zijn. Hun sociale structuur is belangrijk, en ze hebben de neiging om hun territorium te verdedigen tegen andere mannelijke soortgenoten.
De levensverwachting van Metriaclima phaeos in het wild is ongeveer 5 tot 10 jaar, terwijl ze in een goed onderhouden aquarium tot 10 jaar of langer kunnen leven, afhankelijk van de zorg en de waterkwaliteit.
Biotoop
Metriaclima phaeos komt van nature voor in Malawi, specifiek in het Malawimeer, waar ze te vinden zijn langs de oostelijke kust tussen Cobue en Undu Point. Deze soort leeft voornamelijk in de rotsachtige delen van het meer, waar ze zich voeden met algen die op de rotsen en de zandbodem groeien. Dit meer is bekend om zijn rijke biodiversiteit en het aantal cichliden dat er voorkomt. De vissen zijn te vinden in de overgangszone tussen rotsen en zand op diepten van ongeveer 1 tot 5 meter.
Hun natuurlijke habitat bestaat uit rotsachtige substraten met een beperkte onderwaterbegroeiing. Er is meestal niet veel vegetatie aanwezig, en de randen van het water zijn vaak kaal, zonder veel bomen of andere begroeiing. De bodem bestaat voornamelijk uit zand en grind, wat hen helpt bij het zoeken naar voedsel en schuilplaatsen.
Metriaclima phaeos leeft in een tropisch klimaat, maar door de diepte van het Malawimeer zijn de waterwaardes relatief contstant.
Dieet
In het wild voedt Metriaclima phaeos zich voornamelijk met algen die op de rotsen en de zandbodem van het Malawimeer groeien. Deze soort is een herbivoor en heeft een dieet dat rijk is aan plantaardig materiaal, waarbij ze zich richten op het afschrapen van algen en andere micro-organismen van de ondergrond. Hun voedingsgedrag is specifiek aangepast aan hun omgeving, waarbij ze hun tanden gebruiken om algen van de rotsen te schrapen en losse deeltjes op te nemen.
In een aquarium kunnen ze worden gevoerd met een verscheidenheid aan voedsel. Het is belangrijk om een dieet aan te bieden dat rijk is aan plantaardige componenten. Geschikte voedingsmiddelen zijn onder andere speciaal algenrijk voedsel zoals spirulina pellets of vlokken. Je kunt dit afwisselen met gemengde vlokken of granulaat. Dit zorgt ervoor dat ze de nodige voedingsstoffen binnenkrijgen en hun gezondheid behouden blijft. Het is cruciaal om ervoor te zorgen dat ze voldoende vezels en plantaardig materiaal krijgen, aangezien dit hun spijsvertering bevordert en bijdraagt aan hun algehele welzijn.
Het is aan te raden om te vermijden dat ze te veel eiwitrijk voedsel krijgen, zoals vlees of te veel levend voer, omdat dit hun gezondheid kan schaden en kan leiden tot spijsverteringsproblemen. Een goed uitgebalanceerd dieet is essentieel voor de groei en het welzijn van Metriaclima phaeos in een aquariumomgeving.
Het Aquarium
Voor het houden van Metriaclima phaeos is een aquarium van minimaal 150 centimeter lengte aanbevolen. Dit biedt voldoende ruimte voor de vissen om te zwemmen en hun territorium te vestigen. Als je meerdere mannen wilt houden, is het aan te raden om een aquarium van minstens 200 centimeter te gebruiken. Dit extra volume helpt om de agressie tussen mannelijke soortgenoten te verminderen en biedt meer schuilplaatsen.
De inrichting van het aquarium moet voornamelijk bestaan uit rotsen en schuilplaatsen. Rotsformaties zijn essentieel, omdat deze vissen zich graag verstoppen en hun territorium willen afbakenen. Het gebruik van een zandbodem is ideaal, omdat dit de natuurlijke omgeving van Metriaclima phaeos nabootst. Zand biedt niet alleen een geschikte ondergrond voor het afschrapen van algen, maar het is ook vriendelijker voor hun vinnen dan grind. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat er voldoende schuilplaatsen zijn, zodat de vissen zich veilig kunnen voelen en hun territorium kunnen verdedigen.
Wat betreft de waterwaarden, Metriaclima phaeos gedijt het beste in hard water met een pH van 7.5 tot 8.5 en een temperatuur tussen 22°C en 26°C. Het is cruciaal om regelmatig waterverversingen uit te voeren om de waterkwaliteit op peil te houden, aangezien deze vissen gevoelig zijn voor veranderingen in hun omgeving.
Metriaclima phaeos kan goed worden samengehouden met andere mbuna-soorten zoals Labidochromis, Pseudotropheus, en Cynotilapia. Het is echter belangrijk om te vermijden dat ze worden gehouden met agressieve soorten of andere cichliden die hun territoriale gedrag kunnen verstoren. Het is aan te raden om een groep te vormen met meerdere vrouwtjes per mannetje, bij voorkeur in een verhouding van 1 mannetje op 2-3 vrouwtjes, om de sociale dynamiek in het aquarium te verbeteren en stress te verminderen.
Kweek Aquarium en Conditioneren
Metriaclima phaeos kan succesvol worden gekweekt in een gewoon aquarium, maar het gebruik van een speciaal kweekaquarium kan de kans op succesvolle voortplanting vergroten.
Voor de conditionering van de vissen is het belangrijk om ze te voeden met hoogwaardig voer zoals artemia, mysis en speciaal algenrijk voedsel zoals spirulina pellets zijn uitstekende keuzes om de vissen in topconditie te houden. Dit bevordert niet alleen hun gezondheid, maar ook hun bereidheid om te paren.
Een goede ratio voor een kweekgroep is 1 mannetje op 2-3 vrouwtjes. Dit zorgt ervoor dat de mannelijke vissen niet te agressief zijn tegenover elkaar en dat de vrouwtjes voldoende kansen krijgen om te paren en eieren af te zetten.
Het Afzetten
Tijdens het afzetten vertonen de mannelijke Metriaclima phaeos vaak een intensere kleur, met een heldere blauwachtige of grijze tint die de verticale strepen accentueert. Dit kleurverandering is een manier om de vrouwtjes aan te trekken en hun territorium te markeren. De mannetjes kunnen ook een meer uitgesproken contrast in hun vinnen vertonen, wat hen helpt om op te vallen tijdens het hofmaken.
Het ritueel van hofmaken omvat vaak een dans waarbij het mannetje zijn mooiste kleuren toont. Met trillende beweingen zwemt hij voor het vrouwtje langs, spreidt zijn vinnen en toont zijn flank. Zo moedigt hij het vrouwtje aan om te paren. Dit kan gepaard gaan met het vertonen van territoriaal gedrag, waarbij het mannetje zijn gebied verdedigt tegen andere mannetjes. Het paren vindt meestal plaats in de vroege ochtend, wanneer de vissen actiever zijn en de wateromstandigheden optimaal zijn.
Als het vrouwtje meegaat naar de door de man gekozen plek zijn ze klaar om de eieren af te zetten. Het paar cirkelt om elkaar heen. Na een tijdje draaien, legt de vrouw een of meerdere eieren in het zand. Al draaiend bevrucht de man de eieren. De vrouw draait zich om en neemt de eieren in haar bek. Dit herhaalt zich tot alle eieren zijn gelegd. De taak van de man zit er nu op.
Opgroeien van de Jongen
De eieren van Metriaclima phaeos komen doorgaans uit na ongeveer 3 tot 4 dagen, afhankelijk van de temperatuur en de waterkwaliteit. Na het uitkomen blijven de jongen in de mond van het vrouwtje, waar ze worden beschermd tegen roofdieren en andere bedreigingen in hun omgeving.
De eieren blijven tot zo’n 21 dagen na het paren in de muil van de vrouw. Je kunt aan de keel van de vrouw zien of ze eieren in haar muil heeft. Deze is dan dikker dan normaal. Rond de 21 dag laat de vrouw de eieren los tussen de rotsen. Vanaf dan zijn ze op zichzelf aangewezen.
Het eerste voer voor de jonge vissen bestaat uit fijn poedervoer of fijngewreven vlokvoer. Het is belangrijk om de jongen regelmatig te voeden, idealiter 2 tot 3 keer per dag, om hun groei en ontwikkeling te bevorderen.
Als de jonge visjes worden losgelaten in een aquarium met volwassen vissen dan eindigen veel van hen als voer. Een enkeling zal overleven indien er voldoende schuilmogelijkheden zijn. Wil je meer vissen opkweken dan kun je de vrouw tussen dag 16 en 18 vangen en verplaatsen naar een opkweekaquarium. Richt dit in met wat zand op de bodem en een paar schuilplaatsen waar de vrouw zich rustig kan verschuilen. Plaats de vrouw na het loslaten van de jonge vissen terug in het hoofdaquarium. De eerst paar uur na het loslaten eet ze haar eigen jongen niet.
Bijzonderheden
Metriaclima phaeos is een relatief nieuwe soort in de aquariumhandel, voor het eerst beschreven in 1997 door Stauffer, Bowers, Kellogg en McKaye. Deze soort is een muilbroeder, wat betekent dat de vrouwtjes de eieren in hun mond incuberen, een kenmerk dat typisch is voor veel cichliden in het Malawimeer. Dit gedrag biedt de jongen bescherming tegen predatie en andere bedreigingen in hun omgeving.
Er zijn verschillende varianten van Metriaclima phaeos, afhankelijk van hun herkomst. De variant die bekend staat als “Londo” komt voor in de oostelijke kust van het Malawimeer, terwijl andere varianten, zoals die van Undu Reef, ook zijn geïdentificeerd. Dit kan leiden tot variaties in kleur en patroon, waarbij sommige vrouwtjes een heldere gele kleur vertonen, vooral in hun jonge levensfase. Dit roept de vraag op of juvenielen en jonge vrouwtjes in de loop van hun ontwikkeling van kleur veranderen.
Metriaclima phaeos is ook bekend om zijn sterke sociale structuren en territoriaal gedrag. Mannetjes kunnen zeer agressief zijn tegenover elkaar, vooral in kleinere aquaria, wat het belangrijk maakt om voldoende ruimte en schuilplaatsen te bieden. Het is aan te raden om deze soort te houden met meerdere vrouwtjes om de sociale dynamiek te verbeteren en de stress voor de vrouwtjes te verminderen.
In termen van verzorging zijn ze relatief gemakkelijk te houden, mits de juiste waterwaarden en een goed dieet worden gehandhaafd. Ze zijn niet kieskeurig wat betreft voedsel en kunnen goed overweg met een verscheidenheid aan voedingsmiddelen, waaronder droogvoer, artemia en spirulina pellets.
Tot slot is het belangrijk om te vermelden dat Metriaclima phaeos niet vaak beschikbaar is in de detailhandel, wat het voor aquariumhouders een uitdaging kan maken om deze soort te vinden. De prijzen voor juvenielen liggen daardoor wat hoger dan gemiddeld. Hun unieke uiterlijk en interessante kweekgedrag maken ze echter tot een aantrekkelijke keuze voor liefhebbers van cichliden.
Auteur
John de Lange
Copyright foto’s
