Hippocampus hippocampus – Kortsnuit Zeepaardje
Het spreekt voor zich dat het Kortsnuit Zeepaardje (Hippocampus hippocampus) een soort is van het geslacht Hippocampus (zeepaardjes) en sommigen onder jullie zullen ook weten dat deze van de familie Syngnathidae (Zeenaalden) afstamt.
Het Kortsnuitzeepaardje is, net als Zeenaalden, voorzien van een harde beenplaten huid en zwemt ook verticaal met de rugvin maar houden zich meestal met hun gebogen staartvin vast aan begroeiing. De kop staat in een hoek ten opzichte van het lichaam. Het is een soort die in grote gebieden voorkomt, zowel in het oosten van de Atlantische Oceaan, maar ook bij ons in de Waddenzee tot de Golf van Guinee, Canarische Eilanden en langs de Afrikaanse kust.
Het Kortsnuitzeepaardje wordt net als het Langsnuitzeepaardje (Hippocampus ramulosus) die, zoals de naam al zegt, een langer snuitje heeft maar ook rijkelijk is versierd met vlezige aanhangsels over het hele lijf, incidenteel gevangen in de Nederlandse kustwateren en in het Verenigd Koninkrijk zijn zelfs in 2007 in de Theems zich voortplantende Kortsnuitzeepaardjes aangetroffen. Het is daar een beschermde diersoort krachtens de Wildlife and Countryside Act 1981.
Dit enige diertje wordt maximaal 15 centimeter lang (meestal korter). De snuit is minder dan een derde van deze lengte. Het Kortsnuitzeepaardje heeft op de rug een vin en aan beide zijden van het hoofd een kleine vin. Hun kleur varieert van geel tot donkerbruin en ze zijn goed gecamoufleerd.
Synoniemen: Syngnathus hippocampus, Hippocampus heptagonus, Hippocampus antiquorum, Gasterosteus equus, Hippocampus vulgaris, Hippocampus brevirostris, Hippocampus antiquus, Hippocampus europaeus.
Biotoop
Het is niet alleen een schattig diertje maar hij is ook bijzonder. Hij komt voor in ondiep water, tussen de begroeiing, vlak voor de kust. Daar vangt hij zijn voedsel dat bestaat uit kleine garnaaltjes en andere kreeftachtige diertjes en de larven daarvan. Zeepaardjes houden van een begroeide omgeving zoals wiervelden, geweisponzen en hydroidstruiken. De dieren zijn sterk territoriumgebonden. Is een exemplaar eenmaal ergens waargenomen, dan kan deze daar ook voor de rest van het seizoen worden teruggevonden.
Dieet
De dieren hebben geen tanden en geen maag en kunnen hun voedsel dus niet vermalen. Ze moeten voortdurend eten om aan voldoende voedingsstoffen te komen. Ze eten de kleine kreeftachtigen of minieme visjes door die met de zuigsnuit naar binnen te zuigen.
Voortplanting van de Hippocampus hippocampus
Het bijzondere zit hem in de voortplanting van zeepaardjes. De eitjes en later ook de net uitgekomen larven worden door het mannetje in een broedbuidel op de buik bewaard.
Voorafgaand aan de paring vindt een uitgebreide paringsdans plaats waarbij ook de kleuren soms veranderen. Bij de paring grijpen beide staarten in elkaar en brengt het vrouwtje de eicellen in de buidel, waarna deze door het mannetje worden bevrucht. De embryo’s blijven in de buidel en worden door het mannetje verzorgd tot ze zelfstandig kunnen leven.
Behalve deze broedzorg is ook opvallend dat zeepaardjes vaak monogaam zijn en het hele leven bij dezelfde partner kunnen blijven. Overigens kennen ook verwante groepen als de zeenaalden een dergelijke mannelijke zwangerschap. Het kortsnuitzeepaardje is misschien wel het meest opvallende dier in de zee rond Tenerife. Van deze dieren wordt meestal verwacht dat ze in tropische wateren leven, maar kortsnuitzeepaardjes komen dus ook voor in de wateren rond de Canarische Eilanden. Omdat het water hier relatief helder is, kun je ze sneller zien. Al hebben duikers meer kans dan snorkellaars. Ze houden zich meestal vast aan koraal met hun staart.
Verandering leefgebied
Hippocampus hippocampus is duidelijk een voorbeeld van een dier waarvan het verspreidingsgebied naar het noorden aan het opschuiven is. Het is waarschijnlijk dat de oorzaak ligt bij de klimaatverandering. Dankzij het uitblijven van strenge winters is de laatste jaren een duidelijke opmars naar het noorden begonnen. Zo zijn in 2008 sportduikers minsten vijf Kortsnuit Zeepaardjes in de Oosterschelde tegengekomen. In de zomer van 2006 ontdekten duikers vier tot vijf zeepaardjes in de buurt van de Zeelandbrug bij Zierikzee. De diertjes hadden het daar schijnbaar goed naar hun zin want ze bleven gedurende weken tot maanden op bijna dezelfde plaats zitten.
Auteur
Margie van der Heijden – Ons Natuurgenot Gouda
Copyright foto’s
Margie van der Heijden – Ons Natuurgenot Gouda
Silke Baron – CC BY 2.0