Ectodus descampsii
Ectodus descampsii is al in 1898 voor het eerst beschreven door Boulenger. De naam descampsii is een verwijzing naar Kapitein Descamps die de vissen in het Tanganyika meer heeft gevangen en naar Boulenger heeft verstuurd. De geslachtsnaam Ectodus is afgeleid uit de twee Griekse woorden “Ek” wat van of uit betekend en “Odeus” wat tanden betekend.
Synoniemen: Ectodus descampsi, Callochromis stappersii, Pelmatochromis stappersii.
Er is wat verwarring geweest over de herkomst van deze soort bij het beschrijven. Boulenger gaf namelijk aan dat ze afkomstig waren uit het noorden van het meer maar beschreef de kenmerken van de zuidelijk populatie. De noordelijk populatie wordt Ectodus sp. “North” genoemd is nog niet officieel beschreven. Ze verschillen van de descampsi in lengte en plaats van de zwarte stip op de rugvin. Descampsii wordt in totaal maximaal zo’n 10,5 centimeter en de zwarte stip bevindt zich in het midden van de rugvin. de Ectodus sp. North wordt iets langer, maximaal zo’n 14 centimeter en de zwarte stip bevindt zich meer naar voren op de rugvin.
Beschrijving
Jonge exemplaren van de Ectodus descampsii zijn voornamelijk zilverkleurig en krijgen al snel de kenmerkende zwarte stip op het midden van hun rugvin. Pas als ze zo’n 5 centimeter lengte hebben bereikt wordt het verschil wat beter zichtbaar doordat de mannen wat meer kleur op hun vinnen krijgen. Het lichaam is torpedovormig en zijdelings wat afgeplat. De staartvin is iets gevorkt maar wat het meest opvalt is de naar verhouding enorme rugvin met daarop in het midden een zwarte stip. Naarmate de mannen ouder worden wordt de stip steeds duidelijker zichtbaar en krijgen de buikvinnen zwarte accenten.
De zilverachtige kleur is een perfecte camouflage in hun habitat. In de ondiepe wateren boven het zand reflecteert de zilveren kleur de bodemkleur. Hierdoor zijn ze nauwelijks zichtbaar zijn in het water.
Gedrag
De Ectodus descampsii is een groepsvis die graag soortgenoten om zich heen heeft. Zeker als de groep te klein is of als er agressievere of grotere vissen bij gehouden worden kunnen ze wat schuw worden. Houdt ze dan ook in een groepje van zo’n 6 of meer exemplaren. Het mooist is een groep met twee keer zoveel vrouwen als mannen. De mannen kunnen onderling wel wat gevechten laten zien om de aandacht van de vrouwtjes maar doorgaans komen ze hier zonder kleerscheuren vanaf.
Als de vissen schrikken kunnen ze zich razendsnel verstoppen. Als je bijvoorbeeld plotseling je handen in het aquarium steekt om wat rotsen te verplaatsen zou het zomaar kunnen zijn dat je de vissen niet meer ziet. Ze hebben zich dan razendsnel ingegraven in het zand. Let daarom goed op voordat je een rots terugplaatst om te voorkomen dat je de rots boven op een ingegraven vis neerzet.
Qua gedrag en uiterlijk lijkt de Ectodus descampsii erg op andere zandbewonende cichliden zoals de Lestradea perspicax, stappersii, de Cardiopharynx schoutedeni etc. Uit DNA onderzoek blijkt echter dat ze meer verwant zijn aan de vedervinnigen uit de geslachten Aulonocranus, Cyathopharynx, Cunnungtonia en Ophthalmotilapia.
Biotoop
Het leefgebied van de Ectodus descampsii loopt vanaf Moliro op de rand van de Democratische Republiek Congo in het zuiden van het meer tot aan Utinta Bay in Tanzania. Ze bewonen daar de ondiepe wateren boven zandbodems.
Dieet
Het dieet van de Ectodus descampsii is afkomstig uit het zand. Ze happen de hele dag door in het zand waarbij ze soms met hun hele kop in het zand duiken. De bodem is dan ook bezaaid met kleine kuiltjes net als bij Callochromis soorten. Het zand filteren ze door hun kieuwen en halen daar al het eetbaars uit zoals insecten larven, ongewervelden, algen en diatomeeën.
Omdat het voornamelijk een carnivoor is kun je de Ecotus descampsii het beste voeren met vleesachtig voer zoals muggenlarven, watervlooien, mysis, artemia etc. Ze zijn niet heel kieskeurig qua eten. Meestal eten ze vers en diepvries voer wel. Je kunt dit afwisselen met vlokvoer of granulaat.
Het Aquarium
Omdat de Ectodus descampsii een groepsvis is waarvan de mannen toch wel wat bodemruimte nodig hebben is een aquarium nodig van minimaal 150 centimeter lengte voor een groepje van 2 mannen en 4 vrouwen. Dit lijkt natuurlijk vrij royaal voor een visje van amper 11 centimeter lang maar is echt nodig om een territorium te kunnen geven aan de mannen.
De bodem dient te bestaan uit zand, gebruik hiervoor zand wat niet scherp is, bijvoorbeeld filterzand is hiervoor prima geschikt. Plaats in het midden en langs de randen wat rotsformaties maar laat een ruim oppervlak aan zand over. De rotsformatie in het midden is bedoeld om de zichtlijnen te breken zodat aan weerskanten de mannen een territorium kunnen vormen.
De temperatuur mag liggen tussen de 24 en 27 graden bij een pH van 7,5 tot 9. Planten zijn voor de Ectodus descampsii niet nodig maar ze laten ze verder wel met rust. Als je planten wil houden neem dan taaie planten zoals Vallisneria of Anubias.
Kweek Aquarium en Conditioneren
Het mannetje maakt in het zand een nestkrater. Hiervoor graven ze in het zand een cirkelvormige krater uit. Deze kunnen (mits er voldoende ruimte is) zo’n 20 tot wel zo’n 40 centimeter in doorsnee worden en zo’n 10 centimeter diep.
Zorg dat de vissen worden gevoerd met hoogwaardig levend en/of diepvries voer zodat ze in optimale conditie komen om te paren. Blijkbaar zorgt invallend zonlicht in de ochtend voor verhoogde paringsrituelen. Mocht de kweek niet lukken dan kun je altijd proberen om het kweekaquarium te verplaatsen naar een locatie waar ’s ochtends zonlicht in valt.
Het Afzetten
In de ondiepe zanderige wateren zijn de zilver gekleurde Ectodus descampsii moeilijk te zien voor jagers. Dat maakt het voor de mannen ook moeilijk om vrouwtjes aan te trekken. Als het mannetje een vrouw wil trekken zal hij zijn kleuren intensiveren. De zwarte stip op zijn rug wordt diepzwart, zijn buikvinnen en keel worden eveneens zwart. Het zenuwstelsel van de vis stuurt huidcellen aan (melanocyten) die pigment bevatten. Binnen enkele seconden kan er worden geschakeld tussen de zwarte paringskleur en de zilveren onopvallende normale kleur.
Het mannetje probeert nu vrouwen naar zijn nestkrater te lokken en houdt andere vissen agressief uit de buurt. Hij zwemt rond in de krater en laat aan de vrouwen zijn flank en mooiste kleuren zien. Als een vrouw geïnteresseerd is gaat ze mee naar het midden van de krater. Om elkaar heen zwemmend legt de vrouw eieren die door de man worden bevrucht. De vrouw neemt de eieren in haar muil om ze uit te broeden.
Het kan voorkomen dat een sub-dominante man zich voordoet als vrouw en het paartje stoort tijdens het afzetten. Razendsnel bevrucht hij de eieren van de vrouw voordat de dominante man de kans krijgt om hem hardhandig te verwijderen.
Een nest bestaat doorgaans uit zo’n 15 tot 40 eieren. Na het afzetten van de eieren is de man klaar met zijn taak.
Opgroeien van de jonge Ectodus descampsii
De vrouw houdt de eieren in haar muil die na een dag of 3 a 4 uitkomen. De jonge Ectodus descampsii blijven echter in totaal zo’n 3 weken in de muil van de moeder en teren op hun eidooierzak. De vrouw eet tijdens deze periode niet.
Na 3 weken broeden zijn de jongen groot genoeg om los te laten. De vrouw zoekt een rustige plek uit en laat alle jongen los. Deze vormen direct een schooltje en moeten vanaf dan helemaal voor zichzelf zorgen.
Video
Auteur
John de Lange
Copyright foto’s
Suephoto.com (niet meer beschikbaar)
Jason Selong – Bigskycichlids.com
Bronnen
Fishbase.org
Tanganyikacichlide.nl
Seriouslyfish.com
Cichlidae.com
Tanganyika.nl
Back to Nature Gids voor Tanganyika Cichliden – Ad Konings
