Cichla ocellaris – Pauwoogbaars
De geslachtsnaam “Cichla” is afgeleid van het Griekse “kikhlē”, een zeebaars die ook de inspiratie vormt voor de familienaam Cichlidae of cichliden. De soorttoevoeging “ocellaris” is een verkleinwoord van het Latijnse “ocellus” of “oog” en verwijst naar de oogachtige plekken op de flank van de vis. Het is een forse vis, die wel zo’n 74 cm lang kan worden met een gewicht van soms wel 12 kilo. De vrouwtjes blijven doorgaans een stuk kleiner dan de mannetjes.
Ook al behoort deze vis tot de cichlides, hij mag niet verward worden met de Pauwoogcichlide (Astonotus ocellatus). Die we een andere keer zullen behandelen. En om het nog verwarrender te maken is er ook nog de zeevis die we in de Rode zee hebben gezien, de Pauw Tandbaars (Cephalopholis argus) die ook wel Panterbaars wordt genoemd en de Pauwoogzonnebaars (Centrarchus macropterus), die laatste wordt ook wel een Pauwoogbaars genoemd.
Kunnen jullie het nog volgen? Ze zijn allen gelukkig verschillend van uiterlijk, al zijn ze allemaal prachtig van kleur. Het verschil tussen de Cichla ocellaris en de Centrarchus macropterus is onder meer dat deze laatste het oog van een pauw op de achtervin heeft terwijl de Pauwoogbaars deze op de staart heeft. Qua uiterlijk is de Pauwoogbaars gemakkelijk te verwarren met Cichla monoculus. In de handel worden vaak hybriden aangeboden waardoor de determinatie nog moeilijk wordt.
Herkomst
Voor nu gaan we het dus over de uit Zuid Amerika afkomstige Pauwoogbaars (Cichla ocellaris) hebben. De Pauwoogbaars leeft in de rivieren van Venezuela, Colombia, Brazilië, Guyana, Frans-Guyana en Suriname. In Suriname wordt deze vis tukunari genoemd.. Hieronder een afbeelding van de Suriname rivier waar deze vis o.a. in voorkomt.
De Pauwoogbaars komt voor in zoet- en brakwater en prefereert een tropisch klimaat. Ook is de Pauwoogbaars uitgezet in Florida, Hawaii, Portorico, Singapore en Thailand. Ze leven tussen de 0 en 5 meter onder het wateroppervlak en we vinden ze vooral in voedselrijke rivieren met schoon en zuurstofrijk water.
De Cichla ocellaris is voor de visserij van beperkt commercieel belang. In de hengelsport wordt er vooral in Suriname op de vis gejaagd, daarbuiten een stuk minder. Wel wordt deze vis veel geconsumeerd door de lokale bevolking en hij wordt verder gevangen voor commerciële aquaria.
Het is een echte rover, die zoals veel baarzen, in rustige wateren, vanuit de beschutting van wortels en waterplanten, geduldig wacht op zijn prooi. Zijn verticale strepen, die vooral goed zichtbaar zijn bij de wat jongere exemplaren, helpen hem volledig op te gaan in zijn omgeving. Als een prooi langs zwemt of in het water valt, slaan ze onverbiddelijk toe. Hun prooi bestaat onder meer uit insecten, vissen, kikkers, wormen, slangen en schaaldieren.
De Pauwoogbaars heeft een typische langgerekte, ovale vorm met grote ogen om in donker water te kunnen jagen en een grote bek om prooien mee te pakken en door te slikken. De bovenkant van het lichaam is olijfgroen tot blauw grijs, daaronder geel, overlopend naar wit voor de buik. De vinnen aan de onderzijde, alsmede de onderkant van de staart zijn rood. Over het lichaam lopen drie grote zwarte verticale banden en op de staart bevindt zich een zwarte vlek, het zogenaamde Pauwoog.
Het Aquarium
Het spreekt voor zich dat dit een vis is die een zeer groot aquarium nodig heeft. Waarbij gedacht moet worden aan een aquarium van minimaal 300 liter als ze jong zijn, maar op latere leeftijd hebben ze een aquarium nodig met een inhoud van 2500 tot 5000 liter.
Pauwoogbaarzen kunnen samen worden gehouden met andere grote vissen uit het Amazonegebied, zoals de Arowana of de Pauwoog cichlide. De watertemperatuur behoort zo tussen de 23 tot 25 °C te zitten, niet hoger. De zuurgraad hoort tussen de 6 en 7 te zitten, zeker als je wilt kweken. Voor deze grote vis is een goed werkend filtersysteem, vergelijkbaar met dat voor een koi karper, een absoluut vereiste. De Cichla ocellaris houdt niet van verandering in de waterkwaliteit. Ververs daarom wekelijks maximaal dertig procent van het water en maak de bodem wekelijks schoon met een aquarium-stofzuiger zodat de kwaliteit constant op orde wordt gehouden. Omdat Pauwoogbaarzen voor een strenge hiërarchie zorgen, wordt aangeraden deze baarzen in groepen van acht tot twintig vissen te houden, daar dit in kleine groepen tot felle gevechten resulteert die aardige beschadigingen veroorzaken. Om het natuurlijke milieu na te bootsen is een inrichting met rechtopstaande kienhoutwortels erg geschikt.
De Pauwoogbaars is een echte vleeseter. In de natuur eten ze vooral levend voer maar gekweekt in een aquarium kunnen ze gemakkelijk worden gewend aan ook dood voer. Geef ze in stukken gesneden vis als hoofdvoer. Als levend voer zijn regenwormen op zijn tijd toegestaan, maar geef ze geen rood vlees, dit leidt uiteindelijk tot ziektes en de dood. Ook is er kant en klaar voedsel voor vleesetende cichliden beschikbaar die zeker voor kleinere Pauwoogbaarzen heel geschikt is. Wildvang exemplaren zijn moeilijk aan vervangend voedsel te wennen.
Kweek van de Cichla ocellaris – Pauwoogbaars
De voortplanting van de Pauwoogbaars vindt in het wild het gehele jaar door plaats. De meeste eitjes worden gelegd in het begin van de regentijd, als er veel andere vissen worden geboren die als voedsel kunnen dienen voor de jonge Pauwoogbaarzen. In gevangenschap zal dit ook het hele jaar door zijn. Als de Pauwoogbaars jong is kan men bijna geen onderscheid waarnemen tussen de mannetjes en vrouwtjes. Als ze groter worden, ontwikkelt zich bij de mannetjes een soort bult op hun voorhoofd. Ook worden de mannetjes iets groter en groeien ze sneller. Koop daarom een groep en de paartjes vormen zich vanzelf.
Als er opeens een heel sterk territoriaal gedrag ontstaat, is de kans groot dat er binnen afzienbare tijd eitjes worden gelegd. Ze jagen dan de andere vissen weg om vervolgens een grote steen of een stuk hout schoon te maken. Het vrouwtje legt met behulp van een legbuisje een rij eitjes, waarna het mannetje ze bevrucht. Het paar bewaakt samen de eitjes. Dit kunnen er tussen de 4.000 tot 15.000 stuks zijn. Ze gebruiken hun vinnen om voor een constante stroom water te zorgen. Na een paar dagen komen de eitjes uit die nog enkele dagen bewaakt worden door de ouders. Daarna is het tijd om ze uit het aquaria te halen voordat ze voer worden voor de andere vissen, inclusief de ouders. De juveniels zijn grijzig van kleur en hebben drie verticale strepen en een horizontale streep die loopt van de staart tot de eerste verticale streep
De Pauwoogbaars is alleen bij gespecialiseerde aquariumzaken te vinden, doorgaans als jong exemplaar. Zorg dat je gezonde exemplaren koopt. Een gezond exemplaar zwemt energiek en heeft heldere ogen. Heeft de vis witte stippen of vlekken op de huid, of hebben ander vissen in hetzelfde aquarium deze symptomen, koop de vis dan niet.
Als je de ruimte hebt voor zo’n enorm aquarium is de Pauwoogbaars een prachtige vis voor het speciaal aquarium.
Auteur
Margie van der Heijden – Ons Natuurgenot Gouda
Copyright foto’s
Margie van der Heijden – Ons Natuurgenot Gouda
