Botia dario – Koninginbotia

Botia dario – Koninginbotia

Botia dario werd voor het eerst beschreven door Hamilton in 1822. De geslachtsnaam “Botia” verwijst naar het geslacht van de Indische modderkruipers, een groep van bodembewonende zoetwatervissen. De soortnaam “dario” is specifiek voor deze bepaalde soort binnen het geslacht Botia. De exacte etymologie van “dario” is niet direct te achterhalen. In het Nederlands worden ze ook wel Koninginbotia of Groene Bandbotia genoemd.

Botia dario behoort tot de familie Botiidae (of Cobitidae, afhankelijk van de gebruikte taxonomische classificatie). De familie Botiidae omvat verschillende soorten modderkruipers, die gekenmerkt worden door hun langwerpige lichaam, bodembewonende levensstijl en vaak opvallende kleuren.

Synoniemen: Cobitis dario, Cobitis geto, Botia geto, Canthophrys zebra, Diacanthus zebra, Canthophrys flavicauda, Diacanthus flavicauda, Botia macrolineata.

Uiterlijk, Gedrag en Levensverwachting

Botia dario heeft een langwerpig, cilindrisch lichaam, iets afgeplat aan de onderkant. De kop is relatief klein en afgerond, met een opvallende naar boven gebogen vorm. De flanken zijn geel tot goudgeel van kleur, met 7 tot 9 verticale bruine of zwarte banden. Tussen deze banden bevinden zich vaak dunnere, lichtere strepen. De kleur en het patroon kunnen echter variëren tussen individuen. De vinnen zijn doorgaans lichtgeel tot transparant, met soms een lichte bruine tint. Botia dario heeft zes paar baarddraden rond de mond en twee scherpe stekels onder de ogen, kenmerkend voor de Botiidae familie. In het wild kunnen ze tot 15 centimeter lang worden, maar in aquaria blijven ze meestal kleiner, rond de 7 centimeter.

Geslachtsverschillen: de vrouwtjes zijn over het algemeen voller van lichaam dan de mannetjes. Gedragsverschillen tijdens de voortplanting worden wel beschreven (zie hoofdstuk 3), maar algemene gedragsverschillen tussen de sekses zijn niet duidelijk terug te vinden.

Juvenielen vs. Volwassenen: Jonge Botia dario zijn kleiner en hun kleuren zijn minder uitgesproken dan bij volwassen exemplaren. De banden op hun lichaam kunnen minder duidelijk zijn of zelfs geheel ontbreken bij zeer jonge vissen. Naarmate ze ouder worden, ontwikkelen ze hun karakteristieke gele kleur en het bandenpatroon.

Gedrag en Temperament: De Botia dario is een sociale vis die het liefst in groepen van minimaal zes exemplaren wordt gehouden. Eenzame individuen kunnen gestrest raken en vatbaarder worden voor ziektes. Ze zijn overdag vaak schuw en verstoppen zich graag in schuilplaatsen, maar worden actiever in de schemering en ’s nachts. Het zijn bodembewoners die graag in de bodem woelen op zoek naar voedsel. Ze zijn over het algemeen vreedzaam, maar kunnen agressief gedrag vertonen tegenover kleinere vissen als ze zich bedreigd voelen of als ze alleen worden gehouden. Ze zijn geen geschikte tankgenoten voor cichliden.

Levensverwachting: De levensverwachting van Botia dario in het wild is onbekend. In een aquarium kunnen ze ongeveer 8 jaar oud worden.

Biotoop en Ecologie

Botia dario komt van nature voor in Bangladesh, India en Myanmar. In India zijn ze te vinden in de Brahmaputra en Ganges stroomgebieden, en in het noorden van het land. Ze leven in rivieren en beken, zoals de Brahmaputra, Ganges, en de Ataran (Salween stroomgebied).

Hun natuurlijke habitat bestaat uit snelstromende rivieren en beken met een rotsachtige of kiezelachtige bodem. De wateren zijn goed zuurstofrijk en er is vaak weinig onderwaterbegroeiing. De oevers kunnen begroeid zijn met bomen en ander rivierplanten, maar dit is niet altijd het geval. De bodem bestaat uit kiezelstenen, grind, en soms zand.

Botia dario leeft in een tropisch klimaat met een uitgesproken regenseizoen, wat leidt tot periodes van overstromingen. Tijdens het droge seizoen daalt het waterpeil aanzienlijk.

Dieet

Dieet in het wild: Botia dario is een omnivoor die in het wild een gevarieerd dieet heeft. Ze voeden zich met kleine ongewervelden zoals insectenlarven, wormen, kreeftachtigen en slakken. Ze schrapen ook algen van stenen en andere oppervlakken.

Dieet in het aquarium: In het aquarium kan de Botia dario gevoerd worden met een gevarieerd dieet dat bestaat uit zowel levend, diepvries als droogvoer. Geschikte opties zijn: diepvriesvoer (bijvoorbeeld tubifex, muggenlarven), tabletten, korrels en special voer voor Botia’s. Het is belangrijk om een gevarieerd dieet aan te bieden om ervoor te zorgen dat de vissen alle benodigde voedingsstoffen binnenkrijgen. Algentabletten kunnen ook worden aangeboden, aangezien ze in het wild ook algen eten. Het is belangrijk om niet te veel te voeren, om watervervuiling te voorkomen.

Aquarium en Verzorging

Voor een groep van minimaal zes Botia dario is een aquarium van minimaal 100 liter nodig, bij voorkeur groter. Een groter aquarium (bijvoorbeeld 150 liter of meer) is aan te raden, zeker als je een grotere groep wilt houden. De lengte van het aquarium is belangrijker dan de hoogte of breedte, omdat deze vissen graag zwemmen. Een aquarium van minimaal 80 centimeter lengte wordt aanbevolen .

De inrichting moet een natuurlijke uitstraling hebben met veel schuilplaatsen. Gebruik gladde, ronde stenen, kiezelstenen en stukken hout om schuilplaatsen te creëren. De Botia dario houdt van het woelen in de bodem, dus een fijn zandsubstraat is het meest geschikt. Scherp grind kan de baarddraden beschadigen. Planten kunnen worden toegevoegd, maar zijn niet essentieel. Kies voor planten die bestand zijn tegen de wat sterkere stroming waar deze vissen de voorkeur aan geven. Een gedempt licht is aan te raden, omdat ze overdag schuw zijn en zich graag verstoppen. Een goed sluitende deksel is essentieel, omdat ze kunnen springen.

De ideale waterwaarden voor Botia dario zijn een temperatuur tussen de 23 en 26 graden Celsius, een pH van 6,5 tot 7 en een GH van 5 tot 8. De watertemperatuur mag niet te snel veranderen .

Compatibiliteit: Botia dario kan goed worden gehouden met andere vredelievende, robuuste vissoorten die niet te klein zijn en geen lange vinnen hebben. Geschikte medebewoners zijn bijvoorbeeld bepaalde soorten barbelen, grotere danios, algeneters en garra’s. Vermijd het houden met kleinere vissen, langvinnige vissen (zoals guppies, cichliden en betta’s), en traag bewegende vissen, omdat de Botia dario ze kan intimideren of hun vinnen kan beschadigen. Cichliden zijn absoluut geen geschikte medebewoners. Houd er rekening mee dat Botia dario het liefst in groepen van minimaal zes, bij voorkeur meer, wordt gehouden .

Kweek

Botia dario is niet gemakkelijk in een gewoon aquarium te kweken. Er is wel succesvolle kweek in gevangenschap beschreven in een wetenschappelijk artikel, maar dit gebeurde in een gecontroleerde omgeving met specifieke apparatuur en procedures. De details van deze kweekmethode zijn als volgt:

• Kweekaquarium: Er werden verschillende experimentele opstellingen gebruikt, waaronder een speciaal kweek aquarium met een diameter van 2 meter en een hoogte van 0.5 meter, voorzien van een stromingssysteem met regelbare waterstroom (1000 L/uur en 5000 L/uur).
  
• Waterkwaliteit: De waterkwaliteit werd nauwlettend gemonitord en gehandhaafd binnen specifieke parameters: pH 7.5-8.5, totale hardheid 20-35 mg/l, specifieke geleidbaarheid 110-180 μS, totale opgeloste vaste stoffen (TDS) 80-165 mg/l, en opgelost zuurstof 7.6-8 mg/l. De temperatuur werd op 27-32°C gehouden.
  
• Verlichting en filtratie: De verlichting en het type filter worden niet specifiek vermeld. De aanwezigheid van een stromingssysteem suggereert echter een krachtige filtratie om de waterkwaliteit te handhaven.
  
• Conditionering: De volwassen vissen werden geconditioneerd met plankton, muggenlarven, tubifex en commercieel verkrijgbaar visvoer, gegeven in een hoeveelheid van 5-10% van hun lichaamsgewicht per dag.
  
• Geslachtsverhouding en paring: Vijf paren (Botia dario) werden gebruikt in de experimenten (een ratio van 1:1). De mannetjes en vrouwtjes werden niet tijdelijk gescheiden voordat ze werden gekweekt. Het document beschrijft wel het paringsgedrag, waarbij de mannetjes de vrouwtjes achtervolgen en op hun buik slaan voordat de eieren worden afgezet.

Het is belangrijk op te merken dat deze kweekmethode gebruik maakte van synthetische hormonen (WOVA-FH) om de paaigedrag te stimuleren . Dit is een techniek die niet geschikt is voor hobbyisten. Succesvolle kweek van Botia dario in een thuis aquarium is dus niet eenvoudig en vereist veel ervaring en specifieke kennis.

Het Afzetten

Het natuurlijke paaigedrag wordt ook beschreven: Tijdens de paartijd worden de kleuren van de mannetjes intenser. De gele banden op hun lichaam worden dieper van kleur. Het hofmakerijritueel begint met het achtervolgen van de vrouwtjes door de mannetjes. De mannetjes slaan de vrouwtjes op hun buik met hun kop, waarbij een krakend geluid te horen is. Meerdere mannetjes kunnen tegelijk een vrouwtje achtervolgen, wat leidt tot gevechten tussen de mannetjes.

Het paaien begint ongeveer een half uur na het begin van het achtervolgen. De eieren worden afgezet in stromend water. De experimenten werden uitgevoerd in verschillende opstellingen, waaronder een speciaal aquarium met een stromingssysteem. De eieren worden rondgestrooid. Het paaien vindt ’s nachts plaats.

Het aantal eieren varieerde van 13.880 tot 27.510 eieren per vrouwtje. De eieren zijn niet-kleverig, witachtig van kleur en transparant. De diameter van een bevruchte eicel is ongeveer 1 mm.

Opgroeien van de Jonge Vissen

Gebaseerd op het artikel over kweek van Botia dario, kunnen we het volgende zeggen over de opgroei van de jonge vissen: De eieren kwamen na ongeveer 14,30 uur uit. De larven begonnen 21 uur na het uitkomen te zwemmen en te eten. Er wordt geen ouderlijke zorg beschreven. De ouders verzorgen de eieren en pas uitgekomen visjes niet. Het eerste voer bestond uit Paramecium en later Artemia en kleine zoöplankton. Het overlevingspercentage van de jongen wordt niet gegeven in het artikel.

Bijzonderheden

Aanvullende bijzonderheden over Botia dario:

• Geluidsproductie: Botia dario kan een krakend geluid produceren met hun keel, vooral tijdens het voeden. Dit geluid wordt veroorzaakt door een speciaal type keel tanden die ze gebruiken om slakken uit hun schelpen te halen.
• Beschermingsstatus: De IUCN classificeert Botia dario als “Least Concern” (LC), wat betekent dat de soort momenteel niet als bedreigd wordt beschouwd. Echter, in Bangladesh wordt de soort wel bedreigd door watervervuiling als gevolg van rijstteelt.
• Handel: Botia dario wordt verhandeld in de aquariumhandel, zowel levend als dood (voor consumptie). De prijs varieert afhankelijk van de locatie, de beschikbaarheid en de grootte van de vis.
• Taxonomische verwarring: Er is aanzienlijke verwarring geweest rond de taxonomie van Botia dario, met verschillende synoniemen en twijfels over de validiteit van sommige verwante soorten zoals Botia geto en Botia macrolineata.
• Kweek in gevangenschap: Hoewel de kweek in gevangenschap mogelijk is, vereist het een gecontroleerde omgeving en specifieke waterparameters, vaak met behulp van synthetische hormonen. De natuurlijke kweek is niet eenvoudig in een thuis aquarium. De eieren zijn niet kleverig en worden rondgestrooid in stromend water. De larven beginnen 21 uur na het uitkomen te zwemmen en te eten.
• Distributie in Bangladesh: Een studie in Bangladesh toonde aan dat Botia dario het meest voorkomt in de Sunamgonj regio, met name in de Dekhar Haor en de Brahmaputra rivier. De beschikbaarheid in de markten is het hoogst van september tot oktober.
• Aquariumgrootte: Voor een groep van minimaal zes Botia dario is een aquarium van minimaal 100 liter nodig, bij voorkeur groter, met een lengte van minimaal 80 cm.

Conclusie

Botia dario is een aantrekkelijke vis met een opvallend kleurenpatroon, maar vereist wel een specifieke aanpak in het aquarium. Het zijn sociale vissen die het liefst in groepen van minimaal zes worden gehouden in een ruim aquarium (minimaal 100 liter, bij voorkeur groter) met een zandbodem en veel schuilplaatsen. Ze zijn relatief eenvoudig te verzorgen qua voeding, maar de waterparameters moeten nauwkeurig worden gecontroleerd. Beginners zouden beter kunnen kiezen voor een makkelijkere vissoort, aangezien de Botia dario gevoelig is voor stress en een specifieke omgeving nodig heeft.

Een opvallende eigenschap is hun nachtactiviteit en schuwheid overdag, en hun vermogen om een krakend geluid te produceren. Hoewel de kweek in gevangenschap mogelijk is, is het een complexe onderneming die niet geschikt is voor beginners. Over het algemeen zijn het interessante vissen, maar vereisen ze wel meer ervaring en aandacht dan veel andere aquariumvissen. Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over hun behoeften voordat je ze aanschaft.

Video

Auteur

John de Lange

Copyright foto’s

Emma Turner + Martin Thoene – Loaches.com

Bibliografie

Hieronder volgt een bibliografie van alle bronnen die zijn gebruikt voor het opstellen van dit profiel van Botia dario. De data verwijzen naar de datum waarop ik de informatie heb geraadpleegd. Let op: sommige bronnen zijn webpagina’s zonder auteur of uitgever, en de exacte publicatiedata zijn niet altijd beschikbaar.

1. Wikipedia pagina over het geslacht Botia, geraadpleegd op 22-03-2025.
2. Wikipedia pagina over Botia dario, geraadpleegd op 22-03-2025.
3. Seriously Fish pagina over Botia dario, geraadpleegd op 22-03-2025.
4. Fishkeeper pagina over Botia dario, geraadpleegd op 22-03-2025.
5. Paul, S.K., et al. (2023). Distribution, abundance and status of Botia dario in the ornamental fish market, Bangladesh. International Journal of Environmental Research and Education, 3(2), 129-140. geraadpleegd op 22-03-2025.
6. Dey, A., Sarkar, D., & Barat, S. (2015). Spawning biology, embryonic development and captive breeding of vulnerable loach Botia dario (Hamilton). Journal of Entomology and Zoology Studies, 3(6), 183-188., geraadpleegd op 22-03-2025.