Een mythe die de wereld uit moet is het concept van een “nitraatfabriek”. Goedbedoelende maar slecht geïnformeerde commentatoren op sociale media doen dit of dat filter vaak af als “Nitraatfabriek”. Wanneer er om uitleg gevraagd wordt over “Nitraatfabrieken” geven ze geen antwoord. Er is één simpele waarheid:
Alle goede filters zijn “Nitraatfabrieken”.
De stikstofkringloop in een aquarium is heel eenvoudig. Vissen plassen giftige ammoniak uit en die ammoniak wordt in het filter door nuttige bacteriën omgezet in relatief onschadelijk nitraat. Als de vis één gram ammoniakstikstof uitplast, dan produceert het filter 3,6 gram nitraat (d.w.z. één gram nitraatstikstof ). Dit is een basiswet van de natuurkunde die “behoud van materie” heet. Als een filter niet één gram ammoniakstikstof omzet in 3,6 gram nitraatstikstof (d.w.z. één gram nitraatstikstof ), dan doet hij zijn werk niet en is het een slecht filter.
Een veelgehoorde bewering, die zelfs door ervaren hobbyisten wordt herhaald, is dat een “Nitraatfabriek ” op de een of andere manier nitraten opslaat en ze dan op een bepaald moment allemaal tegelijk in het aquarium loslaat. Aangezien nitraat zeer goed oplosbaar is, is dit scenario simpelweg onmogelijk. Nitraat dat door ELK filter wordt gevormd, wordt onmiddellijk door nuttige bacteriën afgegeven aan de waterkolom. Het kan niet worden opgeslagen.
Mechanische filtratie en nitraatbelasting
Mechanische filtratie is het verwijderen van stikstofrijke uitwerpselen en niet-opgegeten voedsel door een fijn medium zoals schuim van 40 ppi of polyester flosdraad (“Polyfil” of “Pinkie Pads”). Dit medium moet ongeveer eenmaal per week worden gereinigd of vervangen. Als alternatief kan deze “poep” worden opgezogen van een aquarium met een kale bodem of zand substraat.
Door de evolutie zijn vissen zeer bedreven geworden in het opnemen en gebruiken van vrijwel al het voedsel dat ze eten. Slechts 10% tot 20% van de stikstofvoedingswaarde van het voedsel dat vissen eten, wordt door de vissen uitgepoept. Dit staat in ongeveer 11 boeken over visvoeding. Bijvoorbeeld in het artikel “Nitrogen Excretion in Some Marine Teleosts” Wood, 1958.
“De stikstofhoudende verbindingen die worden uitgescheiden door de zeedonderpad, de zeebaars en de blauwe zeebaars werden onderzocht. Ongeveer vier vijfde van het stikstofhoudende materiaal werd uitgescheiden via de kieuwen.
De 20% stikstofhoudende verbindingen die niet door de kieuwen worden uitgescheiden, kunnen verder worden opgesplitst in ongeveer 10% ammoniak en ureum die door de nieren via de urinewegen worden uitgescheiden en 10% stikstofhoudende eiwitten in de ontlasting.
Wanneer de uitwerpselen het mechanische filter raken, worden ze aangevallen door triljoenen snelwerkende heterotrofe bacteriën. Dit verlaagt het gehalte aan voedingsstoffen verder tot ongeveer 5% tot 10% van de voedselinput. De uitwerpselen die door een mechanisch filter worden verzameld, bevatten dus slechts ongeveer 5% tot 10% van de stikstofhoudende afvalstoffen die uiteindelijk als nitraat in het aquariumwater terechtkomen.
Als je geen mechanische filtratie gebruikt , kun je dus ongeveer 5% tot 10% toevoegen aan de nitraatbelasting van het aquarium. Veel bezitters van potfilters maken ze alleen open en schoon als de stroming vertraagt, meestal ongeveer eens in de zes maanden. Als de potfilters één keer per week zouden worden geopend en het mechanische filter (meestal een schuimfilter) in de bak zou worden gereinigd, zou de nitraatbelasting van het aquarium gewoonlijk 5% tot 10% lager zijn.
Als je deze 5% tot 10% als significant beschouwt, kun je stellen dat potfilters zonder mechanische filtratie “nitraatfabrieken” zijn. Hetzelfde geldt voor ondergrindfilters. De 5% tot 10% bestaat voornamelijk uit uitwerpselen die zich op een mechanisch filter hadden kunnen ophopen en uit het systeem verwijderd hadden kunnen worden. Niet echt het enorme probleem dat wordt afgeschilderd.
Het hele filter reinigen
Volgens sommigen in de sociale media zijn sponsfilters, potfilters en ondergrindfilters echt slechte “nitraatfabrieken” en moeten ze eens per week of eens per maand worden schoongemaakt. Een filter zo vaak schoonmaken is zo ongeveer het slechtste wat je in een aquarium kunt doen. De zeer langzaam reproducerende nuttige bacteriën zitten in het filter, dus als je het filter helemaal schoonmaakt, begin je de cyclus helemaal opnieuw.
Nitraat is niet giftig
Dan is er natuurlijk nog het simpele feit dat nitraat niet het zware gif is dat de populaire mythologie zegt dat het is. António et. al. 2017 vond geen langetermijneffecten vanaf een niveau van 440 ppm nitraat. Monsees et. al. 2016 ontdekte dat een lager schadeniveau op lange termijn voor volwassen cichliden vanaf 2.220 ppm. Science Direct en Semantics Scholar hebben verschillende artikelen beschikbaar die allemaal zeggen dat een niveau van 440 ppm geen schade op lange termijn veroorzaakt aan volwassen aquariumvissen.
In een recent onderzoek werd jonge zalm acht maanden lang blootgesteld aan 440 ppm nitraat en deze groeiden net zo goed als zalm die op 1/10 van dat niveau bleef. Amerikaanse dikkop-elrits jongen werden zeven dagen lang blootgesteld aan 1.575 ppm nitraat en er was geen merkbaar effect. Dit was voor Jonge Vissen! Lees dit artikel voor meer informatie:
5.4. Veilige nitraatniveaus
Startpagina Aquariumscience
Bron: Aquariumscience.org – David Bogert
